ភាគទី១០៤
សូមនមស្ការ ចំពោះព្រះមានព្រះភាគ អរហន្ត សម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះអង្គនោះ។
ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[១] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ (ធម៌មានហេតុដែលត្រូវលះដោយទស្សនៈ) អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ (ធម៌មានហេតុដែលត្រូវលះដោយទស្សនៈ) ទើបកើត ឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ (ធម៌មានហេតុដែលមិនត្រូវលះដោយទស្សនៈ) អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកខន្ធជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្ដី អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២… ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ រហូតដល់ពួកមហាភូតជាខាងក្នុង។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្ដី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្ដី អាស្រ័យនូវមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង នូវខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច័្ចយ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច័្ចយ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង អាស្រ័យនូវខន្ធ២…។
[២] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច័្ចយ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច័្ចយ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិចា្ឆ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្ដី មោហៈក្ដី អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា នូវខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវខន្ធ២ …ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង នូវខន្ធ២…។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[៣] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច័្ចយ មានវារៈ៩ ក្នុងឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច័្ចយ មានវារៈ៩ ក្នុងអតិ្ថប្បច័្ចយ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៤] នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច័្ចយ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ អាស្រ័យនូវនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច័្ចយ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាអហេតុកៈ រហូតដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។
[៥] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[៦] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ… ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។បេ។ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[៧] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ… ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២។បេ។ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ២។បេ។ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
សហជាតវារៈ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។
បច្ចយវារៈ
[៨] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺមានវារៈ៣។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្ដី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្ដី ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២… ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ រហូតដល់ពួកមហាភូតជាខាងក្នុង ពួកនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី ពឹងផ្អែកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផែ្អកនឹងមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផែ្អកនឹងខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២… ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងមោហៈផង។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២… ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងពួកមហាភូតផង ខន្ធ៣ក្ដី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្ដី ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងមោហៈផង នឹងខន្ធ២…។
[៩] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺមានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផែ្អកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ… មានវារៈ៣ ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នឹងខន្ធ២… ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ ពួកនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិចា្ឆ។ ពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី ពួកនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ពឹងផែ្អកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច័្ចយ គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្តី មោហៈក្តី ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២… ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងមោហៈផង នឹងខន្ធ២ផង…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែងនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងវត្ថុផង។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ផង… ខន្ធ៣ក្ដី មោហៈក្តី ពឹងផ្អែកនឹងខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ផង…។
[១០] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១១] នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាអហេតុកៈ រហូតដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ មោហៈ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នឹងវត្ថុផង។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងវត្ថុផង។ សេចក្ដីបំប្រួញ។
[១២] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច័្ចយ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច័្ចយ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់២យ៉ាងដទៃក្ដី និស្សយវារៈក្ដី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[១៣] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នឹងខន្ធ២…។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នឹងខន្ធ២… ក្នុងខណៈនៃបដិសទ្ធិ។បេ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ លាយឡំនឹងមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង និងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងមោហៈផង នឹងខន្ធ២…។
[១៤] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺមានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ នឹងខន្ធ២…។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះអារម្មណប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ សេចក្ដីបំប្រួញ។
[១៥] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៦ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[១៦] នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា លាយឡំនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ លាយឡំនឹងនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងខន្ធ១ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាអហេតុកៈ នឹងខន្ធ២… ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ មោហៈ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ លាយឡំនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។
[១៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[១៨] ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ… ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។បេ។ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[១៩] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ… ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
សម្បយុត្តវារៈ ដូចគ្នានឹងសំសដ្ឋវារៈដែរ។
បញ្ហាវារៈ
[២០] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកហេតុ ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកហេតុ ជាបច្ច័យ នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកហេតុ ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ មូល គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ។
[២១] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ។ មូល គឺពួកនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធផង មោហៈផង កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង មោហៈផង កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន… នូវសីល… បុគ្គលធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណានូវអំពើនោះ ក៏តេ្រកអរ រីករាយ រាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ឧទ្ធច្ចៈ… ទោមនស្ស ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន…។ ចេញអំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយពិចារណានូវមគ្គ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃអាវជ្ជនៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេស ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ដែលលះហើយ នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ… ដឹងនូវកងកិលេស ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន នូវចក្ខុ …នូវត្ថុ …នូវពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នូវមោហៈផង ថាមិនទៀង …ឃើញច្បាស់ ក៏ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ឧទ្ធច្ចៈ …ទោមនស្ស ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង នូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃការពិចារណា នូវអនាគតំសញ្ញាណផង នៃមោហៈផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន។បេ។ នូវឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ត្រេកអរ រីករាយ នឹងពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងមោហៈផង រាគៈ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ទិដ្ឋិ … វិចិកិច្ឆា … ទោមនស្ស ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្ដី មោហៈក្ដី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នូវមោហៈផង។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្ដី ជាបច្ច័យនៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកខន្ធ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង។ មូល គឺពួកខន្ធជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈក្ដី មោហៈក្ដី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្ដី មោហៈក្ដី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នូវមោហៈផង។
[២២] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … បុគ្គលធើ្វនូវឧបោសថកម្ម ធើ្វនូវកុសលកម្មនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។បេ។ (នូវអំពើ) ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយធើ្វនូវមគ្គ ឲ្យជាទីគោរព។បេ។ ជាបច្ច័យនៃផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ត្រេកអរ រីករាយ ព្រោះធ្វើនូវពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព រាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … បុគ្គលធ្វើនូវឧបោសថកម្ម។បេ។ អំពីឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលតេ្រកអរ រីករាយ ព្រោះធ្វើនូវពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព រាគៈ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។
[២៣] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកខន្ធជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗផង នៃមោហៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈមុនៗ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យ នៃពួកទស្សនេនបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺមោហៈ ដែលប្រកបកដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗផង នៃមោហៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នៃមោហៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាមុនៗក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្រោយៗផង នៃមោហៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[២៤] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺពួកខន្ធជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អនន្តរូបនិស្ស័យក្តី បកតូបនិស្ស័យក្ដី (បណ្ឌិតគប្បីដឹង) ក្នុងបទទាំង២ដ៏សេស។ មូល គឺពួកខន្ធ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសទ្ធា។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិឲ្យកើតឡើង តំឡើងនូវមានះ នូវសីល។បេ។ នូវបញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ ឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសេនៈ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សទ្ធា។បេ។ សេនាសេនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា។បេ។ នៃបញ្ញា នៃរាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា … ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល។បេ។ នូវបញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ សម្លាប់នូវសត្វ ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសេនៈ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា។បេ។ សេនាសេនៈ ជាបច្ច័យនៃរាគៈ ទោសៈ មោហៈ ទិដ្ឋិ និងសេចក្តីប្រាថ្នា ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺសទ្ធា។បេ។ បញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ (កាយិកទុក្ខ) ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ សេនាសេនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង មោហៈផង ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្តី មោហៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[២៥] នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង … ឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ឧទ្ធច្ចៈ … ទោមនស្ស ជានទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ដោយទិព្វចក្ខុ… សេចក្តីបំប្រួញ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺសេចក្តីបំប្រួញ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ទិដ្ឋិ … វិចិកិច្ឆា … ទោមនស្ស ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺ សេចក្តីបំប្រួញ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … ពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាក្តី មោហៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវវត្ថុ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺ សេចក្តីបំប្រួញ។
[២៦] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។បេ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។បេ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។បេ។ … ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ។
[២៧] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល គឺសហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកវិបាកក្ខន្ធផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច័្ចយ។ ឯនានាខណិកៈ គឺនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកចេតនា ជាបច្ច័យ នៃពួកវិបាកក្ខន្ធផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ … ជាបច័្ចយ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ ជាបច័្ចយ ដោយសម្បយុត្តប្បច័្ចយ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[២៨] ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអតិ្ថប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺខន្ធ១ ជាទស្សនេនបហាតព្វហេតុកៈផង វត្ថុផង ជាបច័្ចយនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង មោហៈផង ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច័្ចយ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[២៩] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច័្ចយ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច័្ចយ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៣០]ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច័្ចយ ជាបច័្ចយ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច័្ចយ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច័្ចយ ជាបច័្ចយ ដោយឧបនិស្សយប្បច័្ចយ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច័្ចយ ជាបច័្ចយ ដោយឧបនិស្សយប្បច័្ចយ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច័្ចយ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច័្ចយ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច័្ចយ នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី នទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ក្តី ជាបច័្ចយ នៃទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនទស្សនេនបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[៣១] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច័្ចយ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៣២] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។បេ។ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[៣៣] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិត គប្បីឲ្យពិស្តារចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
ចប់ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈ។
ភាវនាយបហាតព្វហេតុកទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៣៤] ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ (ធម៌មានហេតុដែលត្រូវលះដោយភាវនា) អាស្រ័យនូវភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។
បដិច្ចវារៈក្តី សហជាតវារៈក្តី បច្ចយវារៈក្តី និស្សយវារៈក្តី សំសដ្ឋវារៈក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី ប្រហែលគ្នានឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈដែរ មោហៈ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ បណ្ឌិតគប្បីតម្កល់ទុក ក្នុងទីនៃមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[៣៥] ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយហេតុបច្ច័យ។ វារៈទាំង៦ ប្រហែលគ្នានឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈដែរ។
[៣៦] ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ បណ្ឌិតប្រារព្ធនូវវារៈទាំង៣ ឲ្យប្រហែលគ្នានឹងទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន … នូវសីល … បុគ្គលធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណានូវអំពើនោះ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ទិដ្ឋិ … វិចិកិច្ឆា … ទោមនស្ស ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ដែលខ្លួនសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃការពិចារណានូវផល ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ឃើញច្បាស់នូវកិលេស ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ដែលលះបង់ហើយ … ក្នុងកាលមុន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកខន្ធជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈផង នូវមោហៈផង ថាមិនទៀង … ឃើយច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ទិដ្ឋិ… វិចិកិច្ឆា … ទោមនស្ស ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃការពិចារណា នូវអនាគតំសញ្ញាណផង នៃមោហៈផង ដោយអារម្មណប្បច័្ចយ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន … នូវសីល…។បេ។ នូវឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ត្រេកអរ រីករាយ នឹងពួកខន្ធជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈផង នឹងមោហៈផង រាគៈជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ឧទ្ធច្ចៈ … ទោមនស្ស ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈក្តី មោហៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈផង នូវមោហៈផង។ វារៈទាំង៣ ដែលមានឃដនៈជាអារម្មណ៍ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
[៣៧] ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលធ្វើនូវរាគៈ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។បេ។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច័្ចយ។ ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលធ្វើនូវរាគៈ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដិ្ឋ…។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច័្ចយ។ ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យ នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … បុគ្គលធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា រាគៈ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ក្នុងកាលមុន…។ អំពីឈាន … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលត្រេកអរ រីករាយ ព្រោះធ្វើនូវពួកខន្ធជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព រាគៈ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច័្ចយ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច័្ចយ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន…។បេ។ អំពីឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលត្រេកអរ រីករាយ ព្រោះធ្វើនូវពួកខន្ធជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ឲ្យជាទីគោរព រាគៈ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។
[៣៨] … ក្នុងអនន្តរប្បច័្ចយ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ព្រោះហេតុនៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ បណ្ឌិតមិនគប្បីធ្វើទេ មោហៈ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច័្ចយ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៣៩] ភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ បកតូបនិស្ស័យ គឺពួកភាវនាយបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យ នៃពួកភាវនាយបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកភាវនាយបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យ នៃពួកនភាវនាយបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ឆន្ទរាគៈ ក្នុងភណ្ឌៈរបស់ខ្លួន ជាបច្ច័យនៃឆន្ទរាគៈ ក្នុងភណ្ឌៈរបស់បុគ្គលដទៃ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ឆន្ទរាគៈ ក្នុងទ្រព្យរបស់ខ្លួន ជាបច្ច័យនៃឆន្ទរាគៈ ក្នុងទ្រព្យរបស់បុគ្គលដទៃ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកភាវនាយបហាតព្វហេតុកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសទ្ធា។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល។បេ។ នូវបញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ បត្ថនៈ កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ ឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ។បេ។ សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា។បេ។ (ជាបច្ច័យ) នៃបញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ ទិដ្ឋិ បត្ថនៈ និងកាយិកសុខ ជានភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលដំឡើងនូវមានះ ព្រោះអាស្រ័យនូវសទ្ធា។បេ។ សទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃរាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ និងបត្ថនៈ ជាភាវនាយបហាតព្វហេតុកៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យនៃភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង នៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺសទ្ធា … បញ្ញា … កាយិកសុខ។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នៃមោហៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ ឃដនូបនិស្ស័យ មានវារៈ៣ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។
[៤០] នភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃនភាវនាយបហាតព្វហេតុកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច័្ចយ មានវារៈ៣ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ឯនានាខណិកៈ បណ្ឌិតបានក្នុងហេតុ នៃកិរិយាចែកនូវនភាវនាយបហាតព្វធម៌។ …ជាបច្ច័យ ដោយនោវិគតប្បច្ច័យ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ ទស្សនេនបហាតព្វហេតុកទុកៈ យ៉ាងណា ភាវនាយបហាតព្វហេតុកប្បច្ច័យក្តី បច្ចនីយៈក្ដី វិភាគៈក្តី គណនាក្តី ក៏យ៉ាងនោះដែរ មិនមានការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នាឡើយ។ នទស្សនេនបហាតព្វធម៌ (ជាបច្ច័យ) នៃនទស្សនេនបហាតព្វធម៌ … ឆន្ទរាគៈ ក្នុងភណ្ឌៈរបស់ខ្លួន បណ្ឌិតគប្បីធ្វើដោយវត្ថុរបស់បុគ្គលដទៃ។ ភាវនាយបហាតព្វធម៌ (ជាបច្ច័យ) នៃនភាវនាយបហាតព្វធម៌… ឆន្ទរាគៈ ក្នុងភណ្ឌៈរបស់ខ្លួន បណ្ឌិត គប្បីធ្វើដោយវត្ថុរបស់បុគ្គលដទៃ។
ចប់ ភាវនាយបហាតព្វហេតុកទុកៈ។
សវិតក្កទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៤១] សវិតក្កធម៌ (ធម៌ដែលប្រកបដោយសេចក្តីត្រិះរិះ) អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អវិតក្កធម៌ (ធម៌ដែលមិនមានសេចក្តីត្រិះរិះ) អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺវិតក្កៈផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង វិតក្កៈផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលមិនមានវិតក្កៈ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវអវិតក្កក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ វត្ថុអាស្រ័យនូវវិតក្កៈ វិតក្កៈ អាស្រ័យនូវវត្ថុ នូវមហាភូត១…។ សវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត វិតក្កៈក្តី ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ សវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ផង នូវអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង អាស្រ័យនូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ អាស្រ័យនូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ អវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ផង នូវអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង នូវពួកមហាភូតផង កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសនិ្ធ វិតក្កៈ អាស្រ័យនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ផង នូវអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង នូវខន្ធ២ …ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង នូវពួកមហាភូតផង ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង ក្នុងខណៈនៃបដិសនិ្ធ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ខន្ធ៣ក្តី វិតក្កៈក្តី អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[៤២] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៤៣] សវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។បេ។ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ បញ្ហាទាំង២ ដ៏សេសសល់ ដែលមានសវិតក្កៈជាមូល បណ្ឌិតគប្បីធើ្វចុះ ឯអហេតុកៈ មិនមានផ្សេងគ្នាឡើយ។ អវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអវិតក្កក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវវិតក្កៈជាអហេតុកៈ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសនិ្ធ វត្ថុ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ វិតក្កៈ អាស្រ័យនូវវត្ថុ។ សវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ជាអហេតុកៈ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវវិតក្កៈ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ។ សេចក្តីបំប្រួញ ប្រហែលគ្នានឹងហេតុប្បច្ច័យដែរ បណ្ឌិតគប្បីកំណត់ថា ជាអហេតុកៈផងចុះ។ សវិតក្កធម៌ អាស្រ័យនូវសវិតក្កធម៌ផង នូវអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវវិតក្កៈផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវិតក្កៈផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ …ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង នូវវិតក្កៈផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នូវវិតក្កៈផង។ បញ្ហាទាំង២ដ៏សេស ប្រហែលគ្នានឹងហេតុប្បច្ច័យដែរ មិនប្លែកគ្នាទេ បណ្ឌិតគប្បីកំណត់ថា ជាអហេតុកៈផងចុះ។
[៤៤] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។បេ។ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[៤៥] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។បេ។ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[៤៦] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ… ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។បេ។ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩។
សហជាតវារៈ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។
បច្ចយវារៈ
[៤៧] សវិតក្កធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ អវិតក្កធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអវិតក្កក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអវិតក្កក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នឹងខន្ធ២… កដត្តារូប ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ វត្ថុពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ពួកខន្ធពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ វត្ថុ ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ វិតក្កៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មហាភូត៣ ពឹងផ្អែកនឹងមហាភូត១។បេ។ ពួកអវិតក្កក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ វិតក្កៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ សវិតក្កៈ ពឹងផ្អែកនឹងអវិតក្កៈ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ក្នុងបដិសន្ធិកាល មានវារៈ២។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវិតក្កៈ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត វិតក្កៈក្តី ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ … (ខន្ធទាំងឡាយ) ក្នុងបដិសន្ធិកាល ប្រហែលគ្នានឹងក្នុងបវត្តិកាលដែរ។ សវិតក្កធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កធម៌ផង នឹងអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវិតក្កៈផង នឹងខន្ធ២… ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២… (បញ្ហា) ២ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ អវិតក្កធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កធម៌ផង នឹងអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នឹងវិតក្កៈផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នឹងវិតក្កធម៌ផង នឹងពួកមហាភូតផង វិតក្កៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នឹងវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ… មានវារៈ៣ ក្នុងបដិសន្ធិកាល។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កធម៌ផង នឹងអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវិតក្កៈផង នឹងខន្ធ២… ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវិតក្កៈផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នឹងវិតក្កៈផង នឹងពួកមហាភូតផង ខន្ធ៣ក្តី វិតក្កៈក្តី ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២… ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។
[៤៨] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៤៩] សវិតក្កធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ។ បញ្ហា៩ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ វារៈ៣ បណ្ឌិតគប្បីកំណត់ថា ជាអហេតុកៈផងចុះ ឯមោហៈ បណ្ឌិតគប្បីរើឡើង បញ្ហាទាំងឡាយ ប្រហែលគ្នានឹងហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងបដិច្ចវារៈដែរ វិញ្ញាណ៥ ជារបស់លើស មានមោហៈ និងវិតក្កៈ។
[៥០] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។បេ។ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[៥១] សវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ…។ អវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺវិតក្កៈ លាយឡំនឹងពួកសវិតក្កក្ខន្ធ។ សវិតក្កធម៌ អវិតក្កធម៌ក្តី លាយឡំនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី វិតក្កៈក្តី លាយឡំនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងអវិតក្កក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងអវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ លាយឡំនឹងវិតក្កៈ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ…។ សវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងសវិតក្កធម៌ផង នឹងអវិតក្កធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងសវិតក្កក្ខន្ធ១ផង នឹងវិតក្កផង នឹងខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។
[៥២] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៦ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[៥៣] សវិតក្កធម៌ លាយឡំនឹងសវិតក្កធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ។ បញ្ហាទាំង៦ ប្រហែលគ្នានឹងអនុលោម បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ វារៈ៣ បណ្ឌិតគប្បីកំណត់ថា ជាអហេតុកៈផងចុះ ឯមោហៈ បណ្ឌិត គប្បីរើឡើង។
[៥៤] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។ ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនេះ។
បញ្ហាវារៈ
[៥៥] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ មូល គឺពួកហេតុ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ដែលមិនមានវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។
[៥៦] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ មូល គឺពួកអវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ ហើយពិចារណានូវឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយពិចារណានូវមគ្គ ចេញអំពីផល ហើយពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វនជាបច្ច័យនៃមគ្គ និងផល ដែលមិនមានវិតក្កៈផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ …នូវវត្ថុ …ឃើញច្បាស់នូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធ និងវិតក្កៈ ថាមិនទៀង … ត្រេកអរ រីករាយ វិតក្កៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ ដឹងនូវចិត្តរបស់អវិតក្កចិត្តសមង្គិបុគ្គល ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ អាកាសានញ្ចាយតនៈ … អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ … រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ … ពួកអវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃឥទិ្ធវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ អនាគតំសញ្ញាណ និងវិតក្កៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកអវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធ និងវិតក្កៈ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ … ចេញអំពីមគ្គ នូវមគ្គ … ចេញអំពីផល ហើយពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណានូវគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ឃើញច្បាស់នូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធ និងវិតក្កៈ ថាមិនទៀង … ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ទោមនស្សកើតឡើង ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ … ចេញអំពីមគ្គ ហើយពិចារណានូវមគ្គ ចេញអំពីផល ហើយពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិព្វាន ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ សវិតក្កៈ មគ្គ ផល និងកិរិយារំពឹងផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ឃើញច្បាស់នូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ថាមិនទៀង … ត្រេកអរ រីករាយ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង។ មូល គឺពួកអវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង។
[៥៧] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺវិតក្កៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ … ចេញអំពីមគ្គ នូវមគ្គ … ចេញអំពីផល ធ្វើនូវផល ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវព្រះនិពា្វន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កមគ្គ និងផលផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ… ធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ វិតក្កៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ មិនមានវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ វិតក្កៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ នូវឈាន … ចេញអំពីមគ្គ នូវមគ្គ … ចេញអំពីផល ធ្វើនូវផល ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវព្រះនិពា្វន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា និពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ សវិតក្កមគ្គ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ … ចេញអំពីផល ហើយពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ សវិតក្កមគ្គ និងផលផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធើ្វនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។ មូល គឺវិតក្កៈកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នូវវិតក្កៈផង ឲ្យជាទីគោរព។
[៥៨] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យនៃវិញ្ញាណ៥ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ (ការចេញអំពីឈាន) ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ការបរិកម្មនូវទុតិយជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃទុតិយជ្ឈាន ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ការបរិកម្មនូវតតិយជ្ឈាន។បេ។ ការបរិកម្មនូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យ នៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ការបរិកម្មនូវទិព្វចក្ខុ … ការបរិកម្មនូវទិព្វសោតធាតុ … ការបរិកម្មនូវឥទ្ធិវិធញ្ញាណ … នូវចេតោបរិយញ្ញាណ … នូវបុព្វេនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ … ការបរិកម្មនូវយថាកម្មុបគញ្ញាណ ជាបច្ច័យនៃយថាកម្មុបគញ្ញាណ ការបរិកម្មនូវអនាគតំសញ្ញាណ ជាបច្ច័យនៃអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គោត្រភូ (ជាបច័្ចយ) នៃអវិតក្កមគ្គ វោទានៈ (ជាបច័្ចយ) នៃអវិតក្កមគ្គ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺវិតក្កៈមុនៗ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកអវិតក្កក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកអវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អវិតក្កមគ្គ (ជាបច្ច័យ) នៃអវិតក្កផល អវិតក្កផល (ជាបច្ច័យ) នៃអវិតក្កផល នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់ព្រះយោគី ដែលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអវិតក្កក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលមិនមានវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ភវង្គៈ ដែលមិនមានវិតក្កៈ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួកអវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺវិតក្កៈមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ប្រកបដោយវិតក្កៈក្តី អវិតក្កៈក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនមានវិតក្កៈ អាវជ្ជនៈក្តី វិតក្កៈក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃបញ្ចវិញ្ញាណ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ការបរិកម្មនូវទុតិយជ្ឈានក្តី វិតក្កៈក្តី។បេ។ អក្ខរៈ ដែលសរសេរហើយខាងក្រោម បណ្ឌិតគប្បីឃើញតាមហេតុនេះចុះ។ អនុលោមក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដែលមិនមានវិតក្កៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធមុនៗក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៥៩] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺអារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនមានវិតក្កៈ ហើយញុំាងឈាន ដែលមិនមានវិតក្កៈ ឲ្យកើតឡើង ញុំាងមគ្គឲ្យកើតឡើង ញុំាងអភិញ្ញា ឲ្យកើតឡើង ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ញុំាងសីល ដែលមិនមានវិតក្កៈ (ឲ្យកើតឡើង)។បេ។ នូវបញ្ញា … នូវកាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ នូវភោជន … អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ និងវិតក្កៈ ហើយញុំាងឈានដែលមិនមានវិតក្កៈ … ញុំាងមគ្គ … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សទ្ធាដែលមិនមានវិតក្កៈ។បេ។ សេនាសនៈក្តី វិតក្កៈក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា ដែលមិនមានវិតក្កៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ ដែលមិនមានវិតក្កៈ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សូម្បីឧបនិស្សយប្បច្ច័យទាំង៣ បណ្ឌិត គប្បីធើ្វក្នុងបច្ច័យទាំងពួង។ បុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធាមិនមានវិតក្កៈ ហើយឲ្យនូវទាន សមាទាននូវសីល ធើ្វនូវឧបោសថកម្ម ញុំាងឈានដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ … ញុំាងវិបស្សនា ញុំាងមគ្គ ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនមានវិតក្កៈ។បេ។ អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ និងវិតក្កៈ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា ដែលមិនមានវិតក្កៈ។បេ។ សេនាសនៈក្តី វិតក្កៈក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា មគ្គ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនមានវិតក្កៈ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ បទដែលសរសេរទាំងអស់ បណ្ឌិត គប្បីធើ្វក្នុងវារៈទី២ ផងចុះ។ បុគ្គល ញុំាងសមាបត្តិឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល … នូវបញ្ញា … អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ និងវិតក្កៈ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ សមា្លប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទា្ធដែលមិនមានវិតក្កៈ។បេ។ សេនាសនៈក្តី វិតក្កៈក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នាមគ្គ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ផលសមាបត្តិ និងវិតក្កៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[៦០] អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង … បុគ្គលពិចារណាឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ វិតក្កៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ផោដ្ឋពា្វយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ … វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង … បុគ្គលពិចារណាឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង … បុគ្គលពិចារណាឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ ពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសវិតក្កក្ខន្ធផង នៃវិតក្កៈផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។
[៦១] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ បានដល់ បច្ឆាជាត។ … ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៦២] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺចេតនា ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺចេតនា ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃវិបាកក្ខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិតក្កៈ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ វារៈ៤ក្តី សហជាតក្តី នានាខណិកៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធើ្វយ៉ាងនេះ។ … ជាបច្ច័យដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[៦៣] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបច្ឆាជាត។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត និងបច្ឆាជាត។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ ឯបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបច្ឆាជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[៦៤] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបច្ឆាជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបុរេជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអតិ្ថប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺវិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ វិតក្កៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកកដត្តារូបផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ វត្ថុជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ដោយអតិ្ថប្បច្ច័យ។ ឯបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង … ពិចារណាឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ វិតក្កៈក្តី ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ។ វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈផង នៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺសវិតក្កក្ខន្ធ១ក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២…។ សហជាត គឺសវិតក្កក្ខន្ធ១ក្តី វត្ថុក្តី ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … សូម្បីសហជាតប្បច្ច័យ ក៏មានវារៈ២ បណ្ឌិតគប្បីធើ្វ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្ទិ្រយ។ សហជាត គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ សហជាត គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វត្ថុក្តី ជាបច្ច័យនៃវិតក្កៈ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ បច្ឆាជាត គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដែលកើតមុន ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី កពឡិង្ការាហារក្តី ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកសវិតក្កក្ខន្ធក្តី វិតក្កៈក្តី រូបជីវិតិន្រ្ទិយក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺសវិតក្កក្ខន្ធ១ក្តី វិតក្កៈក្តី ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២…។ សហជាត គឺសវិតក្កក្ខន្ធ១ក្តី វត្ថុក្តី ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ផង នៃវិតក្កៈផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … បដិសន្ធិកាល មានវារៈ២។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … បដិសន្ធិកាល មានវារៈ២។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[៦៥] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៦៦] សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាប្បច្ច័យ។ អវិតក្កធម៌ ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអវិតក្កធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។ សវិតក្កធម៌ក្តី អវិតក្កធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសវិតក្កធម៌ផង នៃអវិតក្កធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[៦៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៦៨] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ។បេ។ … ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[៦៩] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិសា្តរផងចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
ចប់ សវិតក្កទុកៈ។
សវិចារទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៧០] សវិចារធម៌ អាស្រ័យនូវសវិចារធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសវិចារក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សវិតក្កទុកៈ យ៉ាងណា បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនោះចុះ មិនមានការធ្វើផ្សេងៗគ្នាទេ វារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ ក្នុងទីនេះ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ នេះជាការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នា ក្នុងសវិចារទុកៈ។
ចប់ សវិចារទុកៈ។
សប្បីតិកទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៧១] សប្បីតិកធម៌ (ធម៌ប្រកបដោយបីតិ) អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយបីតិ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អប្បីតិកធម៌ (ធម៌មិនមានបីតិ) អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺបីតិផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី បីតិក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវអប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអប្បីតិកក្ខន្ធ១ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវបីតិ ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវអប្បីតិកក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវបីតិ វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ វត្ថុ អាស្រ័យនូវបីតិ បីតិ អាស្រ័យនូវវត្ថុ អាស្រ័យនូវមហាភូត១…។
សវិតក្កទុកៈ ក្នុងវារៈទាំងពួងយ៉ាងណា សប្បីតិកទុកៈ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនោះ មានបវត្តិបដិសន្ធិ ក្នុងវារៈទាំងពួង មានបញ្ហា៩។
[៧២] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៧៣] សប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ អប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺបីតិក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី បីតិក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ អប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវអប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវបីតិ ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវអប្បីតិកក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ខន្ធ២ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវខន្ធ២ វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ នូវមហាភូត១ ទាំងដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ សប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវអប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវបីតិ ជាអហេតុកៈ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវបីតិ។ សប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ផង នូវអប្បីតិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវបីតិផង នូវខន្ធ២…។ អប្បីតិកធម៌ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ផង នូវអប្បីតិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវបីតិផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវពួកមហាភូតផង។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកធម៌ផង នូវអប្បីតិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវបីតិផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសប្បីតិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវបីតិផង នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវបីតិផង នូវពួកមហាភូតផង។
[៧៤] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។បេ។ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
បច្ចយវារៈ
[៧៥] សប្បីតិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អនុលោមបច្ចយវារៈ ក្នុងសវិតក្កទុកៈ យ៉ាងណា បវត្តិបដិសន្ធិ បញ្ហាទាំង៩ បីតិ បរិបូណ៌យ៉ាងនោះដែរ មិនមានការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នាទេ។
[៧៦] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៧៧] សប្បីតិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ អប្បីតិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ។ បវត្តិបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ នឹងកាយាយតនៈ … ពួកអប្បីតិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈក្តី បីតិក្តី ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នឹងវត្ថុផង។ បញ្ហា៩ ប្រហែលគ្នានឹងអនុលោម មានតែបវត្តិ មិនមានបដិសន្ធិទេ មានតែមោហៈមួយប៉ុណ្ណោះ។
[៧៨] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់ទាំង២យ៉ាង ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[៧៩] សប្បីតិកធម៌ លាយឡំនឹងសប្បីតិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ។
[៨០] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៦ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[៨១] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[៨២] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ប្រកបដោយបីតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ប្រកបដោយបីតិ ជាបច្ច័យនៃបីតិផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ មូល គឺពួកហេតុប្រកបដោយបីតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុមិនមានបីតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។
[៨៣] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ប្រារព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ មូល គឺអប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី ប្រារព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី ប្រារព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ទើបកើតឡើង។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តមិនមានបីតិ នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណាដោយចិត្តមិនមានបីតិ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ មិនមានបីតិកើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង វិចិកិច្ឆាកើតឡើង ឧទ្ធច្ចៈកើតឡើង ទោមនស្សកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ចេញអំពីឈាន មិនមានបីតិ … ចេញអំពីមគ្គ … ចេញអំពីផល ហើយពិចារណា ដោយចិត្តមិនមានបីតិ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវព្រះនិពា្វនដោយចិត្តមិនមានបីតិ ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល កិរិយារំពឹង ដែលមិនមានបីតិ និងបីតិ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេស មិនមានបីតិ ដែលលះបង់ហើយ ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ … នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន។បេ។ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង ថាមិនទៀង ដោយចិត្តមិនមានបីតិ … ពិចារណាឃើញ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ មិនមានបីតិ កើតឡើង ទោមនស្សកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃកាយវិញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកខន្ធមិនមានបីតិ ជាបច្ច័យនៃកិរិយារំពឹង នូវឥទិ្ធវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ អនាគតំសញ្ញាណ និងបីតិ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកខន្ធមិនមានបីតិក្តី បីតិក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទានដោយចិត្តមិនមានបីតិ នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ហើយពិចារណា ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ ចេញអំពីឈាន មិនមានបីតិ …ចេញអំពីមគ្គ … ចេញអំពីផល ហើយពិចារណាដោយចិត្ត ប្រកបដោយបីតិ ពួកព្រអរិយៈ ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ប្រកបដោយបីតិ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេសមិនមានបីតិ ដែលលះបង់ហើយ ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ … នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន។បេ។ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង ថាមិនទៀង ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ពិចារណាឃើញ តេ្រកអរ រីករាយ រាគៈប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ ពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តមិនមានបីតិ នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ អំពីឈាន មិនមានបីតិ … អំពីមគ្គ … ចេញអំពីផល ហើយពិចារណា ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវព្រះនិព្វាន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល ប្រកបដោយបីតិ និងបីតិ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេស មិនមានបីតិ ដែលលះបង់ហើយ ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន។បេ។ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង ថាមិនទៀង ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ … ពិចារណាឃើញ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ ពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកខន្ធមិនមានបីតិផង នូវបីតិផង។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង។ មូល គឺពួកអប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី កើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង។
[៨៤] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ព្រោះធើ្វនូវពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយបីតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកខន្ធប្រកបដោយបីតិ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយបីតិ ជាបច្ច័យនៃបីតិផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអធិបតិ ប្រកបដោយបីតិ ជាបច័្ចយនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលនូវទាន … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ដោយចិត្តមិនមានបីតិ ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ដោយចិត្តមិនមានបីតិ ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ មិនមានបីតិ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ចេញអំពីឈាន មិនមានបីតិ … អំពីមគ្គ … អំពីផល ធ្វើនូវផល ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ពួកព្រះអរិយៈ ធ្វើនូវព្រះនិពា្វន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ដោយចិត្តមិនមានបីតិ ព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផលសមាបត្តិ ជាអប្បីតិកៈ និងបីតិ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព ដោយចិត្តមិនមានបីតិ ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ មិនមានបីតិ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាធិបតិ គឺអធិបតិ មិនមានបីតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន ដោយចិត្តមិនមានបីតិ … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម…។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អធិបតិ … និពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ប្រកបដោយបីតិ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន…។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អធិបតិ … និពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល ប្រកបដោយបីតិ និងបីតិ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ …បុគ្គលធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈប្រកបដោយបីតិ ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព … ទិដ្ឋិ កើតឡើង ពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។ មូល គឺពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង បីតិផង កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នូវបីតិផង ឲ្យជាទីគោរព។
[៨៥] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ និងបីតិក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ប្រកបដោយបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត មិនមានបីតិ ភវង្គ ប្រកបដោយបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ មិនមានបីតិ វិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃកិរិយាមនោវិញ្ញាណធាតុ ភវង្គប្រកបដោយបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គមិនមានបីតិ កុសលាកុសល ប្រកបដោយបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ មិនមានបីតិ កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ និងបីតិក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអប្បីតិកក្ខន្ធ និងបីតិមុនៗ ជាបច្ច័យនៃបីតិក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកអប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកអប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ និងផលសមាបត្តិ មិនមានបីតិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺបីតិមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត មិនមានបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ប្រកបដោយបីតិ អាវជ្ជនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ពួកអប្បីតិកក្ខន្ធ (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ប្រកបដោយបីតិ វិបាកមនោធាតុ (ជាបច្ច័យ) នៃមនោវិញ្ញាណធាតុ ប្រកបដោយបីតិ ភវង្គមិនមានបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គប្រកបដោយបីតិ កុសលាកុសល មិនមានបីតិ (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ប្រកបដោយបីតិ កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ នៃបុគ្គល កាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃសមាបត្តិ ប្រកបដោយបីតិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺបីតិមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃបីតិផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ផង អប្បីតិកធម៌ផង ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ និងបីតិមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗផង បីតិផង ជាបច្ច័យនៃបីតិក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត មិនមានបីតិ ភវង្គប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ មិនមានបីតិ វិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃកិរិយាមនោវិញ្ញាណធាតុ ភវង្គប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គមិនមានបីតិ កុសលាកុសល ប្រកបដោយបីតិក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ មិនមានបីតិ កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធមុនៗផង បីតិផង ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃបីតិផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៨៦] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា មិនមានបីតិ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តមិនមានបីតិ នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងឈាន វិបស្សនា មគ្គ និងអភិញ្ញា មិនមានបីតិ … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល មិនមានបីតិ។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា … នូវអភិញ្ញា រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ នូវភោជន … នូវសេនាសនៈ និងបីតិ នូវទាន ដោយចិត្តមិនមានបីតិ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា មិនមានបីតិ។បេ។ សេនាសនៈក្តី បីតិក្តី ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា មិនមានបីតិ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ ផល សមាបត្តិ និងបីតិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺឧបនិស្ស័យ៣យ៉ាងបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា មិនមានបីតិ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ។បេ។ អំពីឈានមិនមានបីតិ។បេ។ ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល មិនមានបីតិ។បេ។ អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ បីតិ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នូវទ្រព្យ ដែលគេពុំបានឲ្យ … មិនពិត … ញុះញង់ … រោយរាយឥតប្រយោជន៍ … នូវទីត … នូវការប្លន់ … នូវការប្លន់ក្នុងផ្ទះមួយ … ក្នុងផ្លូវ … នូវប្រពន្ធអ្នកដទៃ … នូវការសម្លាប់អ្នកស្រុក … នូវការសម្លាប់អ្នកនិគម ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ … សទ្ធាមិនមានបីតិ។បេ។ សេនាសនៈក្តី បីតិក្តី ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា ប្រកបដោយបីតិ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ សេចក្តីបា្រថ្នា មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺឧបនិស្ស័យ៣យ៉ាង បុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា មិនមានបីតិ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ។បេ។ នូវសីល មិនមានបីតិ។បេ។ បុគ្គលអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ និងបីតិ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង កាន់យកនូវទ្រព្យដែលគេមិនបានឲ្យ ដោយចិត្តប្រកបដោយបីតិ។ (ពាក្យដ៏សេស)ប្រហែលគ្នានឹងទុតិយវារៈដែរ។ បុគ្គលធើ្វនូវការសម្លាប់អ្នកនិគម សទ្ធាមិនមានបីតិ។បេ។ សេនាសនៈក្តី បីតិក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធាប្រកបដោយបីតិ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ សេចក្តីប្រាថ្នា មគ្គ ផលសមាបត្តិ និងបីតិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ក្តី ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ គឺឧបនិស្ស័យ៣យ៉ាង ពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសប្បីតិកក្ខន្ធក្តី បីតិក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[៨៧] អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង ដោយចិត្តមិនមានបីតិ … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ មិនមានបីតិ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្ស បីតិកើតឡើង ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ(ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង ដោយចិត្តមិនមានបីតិ … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ទិដ្ឋិ…។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង ដោយចិត្តមិនមានបីតិ … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ បីតិក្តី ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធក្តី កើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ។ វត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសប្បីតិកក្ខន្ធផង នៃបីតិផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។
[៨៨] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ … ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ សហជាតក្តី នានាខណិកៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធើ្វចុះ មាននានាខណិកៈ២។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។ សេចក្តីបំប្រួញ។ បណ្ឌិតគប្បីធើ្វឲ្យដូចគា្ននឹងសវិតក្កទុកៈផងចុះ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៨៩] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៩០] សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យ នៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អប្បីតិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអប្បីតិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកធម៌ក្តី អប្បីតិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសប្បីតិកធម៌ផង នៃអប្បីតិកធម៌ផង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ ការរាប់នូវបច្ចនីយវិភង្គ ប្រហែលគ្នានឹងសវិតក្កទុកៈ ប្រសិនបើមិនសមទេ បណ្ឌិតគប្បីពិចារណា ចំពោះអនុលោមនេះ ហើយរាប់ចុះ។ ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះ បណ្ឌិតគប្បីរាប់ផងចុះ។
ចប់សប្បីតិកទុកៈ។
បីតិសហគតទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៩១] ធម៌ដែលប្រកបដោយបីតិ អាស្រ័យនូវធម៌ ដែលប្រកបដោយបីតិ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវខន្ធ១ ដែលប្រកបដោយបីតិ … នូវខន្ធ២…។ បីតិសហគតទុកៈ ប្រហែលគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈ បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារយ៉ាងនោះចុះ មិនមានការធើ្វផ្សេងៗគ្នាទេ អាមសនៈ ក៏មិនមានផ្សេងគ្នាដែរ។
ចប់ បីតិសហគតទុកៈ។
សុខសហគតទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[៩២] សុខសហគតធម៌ (ធម៌ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ) អាស្រ័យនូវសុខសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ អាស្រ័យនូវសុខសហគតក្ខន្ធ១ (ខន្ធ១ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ) ខន្ធ១ អាស្រ័យនូវខន្ធ២ មានបដិសន្ធិ។ នសុខសហគតធម៌ (ធម៌ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ) អាស្រ័យនូវសុខសហគតធម៌ (ធម៌ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ) ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺសុខក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវពួកសុខសហគតក្ខន្ធ។ អនុលោមបដិច្ចវារៈនៃសប្បីតិកទុកៈ យ៉ាងណា សុខសហគតទុកៈ បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារយ៉ាងនោះចុះ។
[៩៣] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។បេ។ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[៩៤] សុខសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវសុខសហតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ អាស្រ័យនូវសុខសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ មូល គឺសុខក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវពួកសុខសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ។ សុខសហគតធម៌ក្តី នសុខសហគតធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវសុខសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ សុខផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវសុខសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២…។ នសុខសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវនសុខសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវនសុខសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវសុខជាអហេតុកៈ ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវនសុខសហគតក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ឯពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ នូវមហាភូត១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ ដូចជាក្នុងសប្បីតិកៈដែរ ប្រហែលគ្នានឹងនហេតុប្បច្ច័យ មិនមានផ្សេងគ្នាទេ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានបញ្ហា៩។
[៩៥] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់ទាំង២យ៉ាងក្រៅនេះ យ៉ាងនេះឯង។ ឯសហជាតវារៈ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ បវត្តិក្តី បដិសន្ធិក្តី ក្នុងបច្ចយវារៈ បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារ ដូចជាក្នុងសប្បីតិកទុកប្បច្ចយវារប្បច្ចនីយៈ ឯវត្ថុ ក្នុងបវត្តិកាល បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារ ដូចជាក្នុងសប្បីតិកទុកៈ មានមោហៈតែមួយគត់។ និស្សយវារៈក្តី សំសដ្ឋវារៈក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យដូចជាសប្បីតិកទុកៈចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[៩៦] សុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យក្តី ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យក្តី ប្រហែលគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈដែរ មានការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នា តែត្រង់ពាក្យថាសុខៈ។
[៩៧] សុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃនសុខសហគតធម៌ក្រោយ។ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ជាបច្ច័យនៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ភវង្គ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ កាយវិញ្ញាណ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ (ជាបច្ច័យ) នៃវិបាកមនោធាតុ វិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ (ជាបច្ច័យ) នៃកិរិយាមនោវិញ្ញាណធាតុ ភវង្គ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ (ជាច្ច័យ) នៃភវង្គ ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កុសលាកុសល ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃសុខផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនសុខសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកនសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗ…។ មូល គឺមានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈ។ សុខសហគតធម៌ក្តី នសុខសហគតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗផង សុខផង ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗក្តី សុខក្តី ជាបច្ច័យនៃសុខក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ភវង្គៈ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ កាយវិញ្ញាណដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃវិបាកមនោធាតុ វិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃកិរិយាមនោវិញ្ញាណធាតុ ភវង្គៈ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គៈ ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កុសលាកុសល ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខក្តី សុខក្តី ជា (បច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកសុខសហគតក្ខន្ធមុនៗក្តី សុខក្តី ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃសុខផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ។
[៩៨] សុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនសុខសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ សីល។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ នូវបញ្ញា … នូវរាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ និងភោជន … បុគ្គលអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ នូវសុខ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្តដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង។បេ។ សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ សេនាសនៈក្តី សុខក្តី ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ ទោសៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ មគ្គ ផលសមាបត្តិ និងសុខ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ នូវបញ្ញា … នូវរាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា និងកាយិកសុខ … បុគ្គលអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ និងសុខ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិឲ្យកើតឡើង កាន់យកនូវរបស់ ដែលគេមិនបានឲ្យដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ មិនពិត … ញុះញង់ … រោយរាយឥតប្រយោជន៍ … នូវទីត … នូវការប្លន់ … នូវការប្លន់ក្នុងផ្ទះមួយ … ក្នុងផ្លូវ … នូវប្រពន្ធរបស់អ្នកដទៃ … នូវការសមា្លប់អ្នកស្រុក … នូវការសម្លាប់អ្នកនិគម … សទ្ធាដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ផង នៃនសុខសហគតធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។ ប្រហែលគ្នានឹងដំណើរទី២ដែរ។ ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ បុគ្គលអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ សុខ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង កាន់យកនូវទ្រព្យដែលគេមិនបានឲ្យ ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ សទ្ធា ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ សេនាសនៈក្តី សុខក្តី ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ មគ្គ ផលសមាបត្តិ និងសុខ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សុខសហគតធម៌ក្តី នសុខសហគតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[៩៩] នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនសុខសហគតធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ដោយចិត្ត ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ថាមិនទៀង … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង ឃើញនូវរូបដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ផោដ្ឋពា្វយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ … វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនសុខសហគតក្ខន្ធផង នៃសុខផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យ នៃសុខសហគតធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ថាមិនទៀង … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នសុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ផង នៃនសុខសហគតធម៌ផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ដោយចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ ថាមិនទៀង … ពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងសុខ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ទិដ្ឋិ…។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសុខសហគតក្ខន្ធផង នៃសុខផង ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១០០] សុខសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃសុខសហគតធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់កម្ម៦ ជាសហជាត និងជានានាខណិកៈ គឺកម្ម៤ ជាសហជាតខ្លះ ជានានាខណិកៈខ្លះ ឯកម្ម២ ជានានាខណិកៈ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១០១] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។ បច្ចនីយវិភង្គក្តី ការរាប់ក្តី ប្រហែលគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈ បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនោះចុះ ប្រសិនបើមានសេចក្តីសង្ស័យ បណ្ឌិតគប្បីមើលអនុលោម ហើយរាប់ផងចុះ។
ចប់ សុខសហគតទុកៈ។
ឧបេក្ខាសហគតទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[១០២] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ (ធម៌ដែលប្រព្រឹត្តទៅជាមួយនឹងឧបេក្ខា) អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺឧបេក្ខាផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ មានបដិសន្ធិ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី នឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ផង ឧបេក្ខាផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … មានបដិសន្ធិ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ វត្ថុ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ឧបេក្ខាអាស្រ័យនូវវត្ថុ អាស្រ័យនូវមហាកូត១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ…។
មានបញ្ហា៩ ក្នុងអនុលោម ដូចគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈដែរ។
[១០៣] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងពួង សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១០៤] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺឧបេក្ខាក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។បេ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី នឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ក្តី ឧបេក្ខាក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។បេ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ជាអហេតុកៈ វត្ថុ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ឯឧបេក្ខា អាស្រ័យនូវវត្ថុ មហាកូត១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាជាអហេតុកៈ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ វត្ថុ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង អាស្រ័យនូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ជាអហេតុកៈ ពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ជាអហេតុកៈ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង កដត្តារូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខា កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ឧបេក្ខាផង ពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … ខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវវត្ថុផង នូវខន្ធ២ … មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នូវឧបេក្ខាផង។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវពួកមហាភូតផង កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធផង នូវឧបេក្ខាផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ ឧបេក្ខា អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នូវនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង នូវខន្ធ២ … ខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង នូវពួកមហាភូតផង ខន្ធ២ផង កដត្តារូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … ខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈផង នូវឧបេក្ខាផង នូវពួកមហាភូតផង ខន្ធ២ផង កដត្តារូបផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … ខន្ធ២ អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធផង នូវឧបេក្ខាផង នូវពួកមហាភូតផង ខន្ធ២ផង ឧបេក្ខាផង អាស្រ័យនូវឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ផង នូវឧបេក្ខាផង នូវវត្ថុផង នូវខន្ធ២…។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១០៥] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់ទាំង២ក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
បច្ចយវារៈ
[១០៦] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ ពឹងផ្អែកនឹងឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … មានបដិសន្ធិ។
ឧបេក្ខាសហគតទុកៈនេះ ដូចជាសវិតក្កទុកៈដែរ។ ក្នុងបច្ចយវារៈ មានតែការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នា ថាឧបេក្ខាប៉ុណ្ណោះ។ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើជាបញ្ហា៩ មានបដិសន្ធិផង បវត្តិផង វត្ថុផង។
[១០៧] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១០៨] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងឧបក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ ពឹងផ្អែកនឹងឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នឹងខន្ធ២ … មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ បញ្ហា៩ នៃសវិតក្កទុកៈ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យជាបវត្តិបដិសន្ធិ យ៉ាងនេះ មោហៈទាំង៣ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ ទាំងវត្ថុ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ ក្នុងបវត្តិកាល យ៉ាងនេះ។
[១០៩] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ ការរាប់ទាំង២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[១១០] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ លាយឡំនឹងឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ លាយឡំនឹងឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … មានបដិសន្ធិ។ (ឧបេក្ខាសហគតទុកៈនេះ) បណ្ឌិត គប្បីធ្វើឲ្យដូចជាសវិតក្កទុកៈផងចុះ។
[១១១] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ៦ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
[១១២] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ លាយឡំនឹងឧបេក្ខាសហគតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ២ លាយឡំនឹងឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នឹងខន្ធ២ … មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ លាយឡំនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។ បញ្ហា៥ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យដូចជាក្នុងសវិតក្កទុកៈផងចុះ។
[១១៣] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។
ការរាប់២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធើ្វយ៉ាងនេះចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[១១៤] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកហេតុ ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ មានបដិសន្ធិ។ បញ្ហា៤ ដូចជា (បញ្ហា) នៃសវិតក្កទុកៈ យ៉ាងនេះឯង។
[១១៥] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សប្បីតិកទុកៈយ៉ាងណា អារម្មណ៍ក្តី អធិបតិក្តី បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារយ៉ាងនោះចុះ មានសេចក្តីផ្សេងគ្នាតែពាក្យថាឧបេក្ខាប៉ុណ្ណេះ។
[១១៦] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យ នៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា ជា (បច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា អាវជ្ជនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃពួកខន្ធ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា វិបាកមនោធាតុ (ជាបច្ច័យ) នៃវិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ភវង្គៈ ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា កុសលាកុសល ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់បុគ្គល កាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃឧបេក្ខាផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺឧបេក្ខាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យ នៃពួកនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃគោត្រភូ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺឧបេក្ខាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា ភវង្គៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ កាយវិញ្ញាណធាតុ (ជាបច្ច័យ) នៃវិបាកមនោធាតុ វិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃកិរិយាមនោវិញ្ញាណធាតុ ភវង្គៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គៈ ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា កុសលាកុសល ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺឧបេក្ខាមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃឧបេក្ខាផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី នឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗផង ឧបេក្ខាផង ជាបច្ច័យនៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗផង ឧបេក្ខាផង ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ចុតិចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខាផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃឧបបត្តិចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា អាវជ្ជនៈផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃពួកនឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធ វិបាកមនោធាតុផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃវិបាកមនោវិញ្ញាណធាតុ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ភវង្គៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខាផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃភវង្គៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា កុសលាកុសល ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខាផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា កិរិយា (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃវុដ្ឋានៈ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់បុគ្គល កាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធមុនៗផង ឧបេក្ខាផង ជាបច្ច័យនៃពួកឧបេក្ខាសហគតក្ខន្ធក្រោយៗផង នៃឧបេក្ខាផង ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១១៧] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ញុំាងឈាន មិនប្រកបដោយឧបេក្ខា … ញុំាងវិបស្សនា … ញុំាងមគ្គ … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ នូវបញ្ញា … នូវរាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានះ ទិដ្ឋិ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ និងភោជន … អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ នូវឧបេក្ខា ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធាដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ សេនាសនៈផង ឧបេក្ខាផង (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ នៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ ផលសមាបត្តិ និងឧបេក្ខា ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ឧបនិស្ស័យ៣ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ នូវឧបេក្ខា ហើយឲ្យនូវទាន ដោយចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង កាន់យកនូវទ្រព្យដែលគេមិនបានឲ្យ ដោយចិត្ត ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា ពោលនូវពាក្យកុហក នូវពាក្យញុះញង់ … នូវពាក្យអាក្រក់ … នូវពាក្យរោយរាយ … នូវទីត … នូវការប្លន់ … នូវការប្លន់ក្នុងផ្ទះតែមួយ … ក្នុងផ្លូវស្ងាត់ … នូវប្រពន្ធរបស់អ្នកដទៃ … នូវការសម្លាប់អ្នកស្រុក … នូវការសម្លាប់អ្នកនិគម … សទ្ធា ដែលមិនប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា ដែលប្រកបដោយឧបេក្ខា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង នៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ផង ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ ឧបនិស្ស័យ៣ ដូចគ្នានឹងដំណើរនៃវារៈទី២។ ឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី នឧបេក្ខាសហគតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១១៨] នឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនឧបេក្ខាសហគតធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ដូចគ្នានឹងសប្បីតិកទុកៈដែរ។
[១១៩] ឧបេក្ខាសហគតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនឧបក្ខាសហគតធម៌ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ … ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ និងវារៈ៤ ជាសហជាត និងជានានាខណិកៈ ចំណែកវារៈ២ ជានានាខណិកៈ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច័្ចយ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យដោយឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។ បច្ច័យទាំងនេះ បណ្ឌិត គប្បីចែកដោយការធ្វើដូចសប្បីតិកៈដែរ។
[១២០] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអធិបបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។ បច្ចនីយវិភង្គក្តី ការរាប់ទាំង៣ក្រៅនេះក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ ឲ្យដូចជាសប្បីតិកទុកៈយ៉ាងនេះចុះ។
ចប់ ឧបេក្ខាសហគតទុកៈ។
កាមាវចរទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[១២១] កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវកាមាវចរក្ខន្ធ១ គឺបដិសន្ធិ … នូវមហាភូត១…។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នកាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ…។ កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ…។ កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ផង នូវនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ផង នូវនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ផង នូវនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង កដត្តារូប អាស្រ័យនូវខន្ធ២ផង នូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១២២] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១២៣] កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … អហេតុកប្បដិសន្ធិ រហូតដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ … ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១២៤] កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ នកាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនកាមាវចរាធិបតិ អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាក ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ផង នូវនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាកផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ ខន្ធ២ ក្រៅនេះ ជាខន្ធដ៏ប្រាកដ។ … ជាបច្ច័យព្រោះនអនន្តរប្បច្ច័យ។បេ។ ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ ព្រោះនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។
[១២៥] កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ នកាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ មូល គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ ខន្ធ៣ដ៏សេស ជាខន្ធដ៏ប្រាកដ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១២៦] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់ដ៏សេសក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
បច្ចយវារៈ
[១២៧] កាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ ពួកកាមាវចរក្ខន្ធ រាប់តាំងពីពួកមហាភូតខាងក្នុងមក សុទ្ធតែពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ នកាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ បដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត បដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ញ្រោះហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ដូចគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ កាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ផង នឹងនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ ដូចគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នកាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ផង នឹងនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងនកាមាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ផង នឹងនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងនកាមាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១២៨] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១២៩] កាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ … អហេតុកប្បដិសន្ធិ ចក្ខុវិញ្ញាណ រាប់តាំងពីពួកអសញ្ញសត្វ សុទ្ធតែពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ នឹងកាយាយតនៈ … ពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នឹងវត្ថុផង។ … ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ។
[១៣០] កាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ នកាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនកាមាវចរាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាក ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ បដិសន្ធិ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាក ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត គឺបដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ដូចគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ កាមាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរធម៌ផង នឹងនកាមាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ ដូចគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ មូល គឺនកាមាវចរាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង នឹងវត្ថុផង ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងនកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាកផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។បេ។ មូល គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាកផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកនកាមាវចរក្ខន្ធជាវិបាកផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ … ព្រោះនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ (បានដល់វារៈ) ដែលបណ្ឌិតគប្បីកំណត់ថាជាវិបាក ក្នុងសុទ្ធកៈ ផង ក្នុងអរូបមិស្សកៈផង (ឯវារៈ) ក្នុងរូបមិស្សកៈ មិនមានទេ។
[១៣១] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនេះផងចុះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[១៣២] កាមាវចរធម៌ លាយឡំនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងកាមាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … បដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ លាយឡំនឹងនកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងនកាមាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … បដិសន្ធិ។
[១៣៣] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ២ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[១៣៤] កាមាវចរធម៌ លាយឡំនឹងកាមាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងកាមាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នឹងខន្ធ២ … ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ។បេ។ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ លាយឡំនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។
[១៣៥] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
ការរាប់វារៈ២ ក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះផងចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[១៣៦] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកកាមាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរហេតុ (ជាបច្ច័យ) នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ មូល គឺពួកនកាមាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។
[១៣៧] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ពិចារណានូវពួកអំពើដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវគោត្រភូ ពិចារណានូវវោទានៈ នូវពួកកិលេស ដែលលះបង់ហើយ … នូវពួកកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … នូវពួកអំពើដែលខ្លួនសន្សំល្អហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង រូបាយតនៈ(ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ…។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ ដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គល អ្នកប្រកបដោយកាមាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ និងផល ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ បុគ្គលដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គល អ្នកប្រកបដោយនកាមាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ អាកាសានញ្ចាយតនៈ ( ជាបច្ច័យ) នៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលចេញអំពីឈាន ពិចារណានូវឈាន តេ្រកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះបា្ររព្ធនូវហេតុនោះ ពួកព្រះអរិយៈចេញអំពីមគ្គ ពិចារណានូវមគ្គ នូវផល … ពិចារណានូវព្រះនិព្វាន ព្រះនិព្វានជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ និងកិរិយាពិចារណា ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពិចារណានូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ ពិចារណានូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ ពិចារណានូវអាកិញ្ចញ្ញាយតន ពិចារណានូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ពិចារណានូវទិព្វចក្ខុ ពិចារណានូវទិព្វសោតធាតុ ពិចារណានូវឥទ្ធិវិធញ្ញាណ នូវចេតោបរិយញ្ញាណ…។បេ។ នូវបុព្វេនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ … យថាកម្មុបគញ្ញាណ … ពិចារណានូវអនាគតំសញ្ញាណ នូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង។
[១៣៨] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … នូវពួកអំពើដែលខ្លួនសន្សំល្អហើយ ក្នុងកាលមុន ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា តេ្រកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ពួកសេក្ខបុគ្គលធ្វើនូវគោត្រភូ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយតេ្រកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺកាមាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនកាមាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលចេញអំពីឈាន ធ្វើនូវឈាន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ធ្វើនូវមគ្គ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា នូវផល … ធ្វើនូវនិពា្វន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ និងវោទានៈ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ ធ្វើនូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា វិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ … នូវអាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ទិព្វចក្ខុ ទិព្វសោតធាតុ និងឥទិ្ធវិធញ្ញាណ…។បេ។ ធ្វើនូវអនាគតំសញ្ញាណ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនកាមាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ផង នៃនកាមាវចរធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺនកាមាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។
[១៣៩] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកកាមាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃគោត្រភូ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃវោទានៈ អាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ កាមាវចរចុតិចិត្ត (ជាបច្ច័យ) នៃនកាមាវចរឧបបត្តិចិត្ត អាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយអនន្តប្បច្ច័យ ពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ បរិកម្មនៃបឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃបឋមជ្ឈាន ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។បេ។ នៃចតុត្ថជ្ឈាន…។បេ។ បរិកម្មនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ…។បេ។ នៃទិព្វចក្ខុ ទិព្វសោតធាតុ ឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ និងយថាកម្មុបគញ្ញាណ … បរិកម្មនៃអនាគតំសញ្ញាណ ជាបច្ច័យនៃអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គោត្រភូ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គ វោទានៈ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ មគ្គ (ជាបច្ច័យ) នៃផល ផល (ជាបច្ច័យ) នៃផល នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់បុគ្គល កាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺនកាមាវចរចុតិចិត្ត (ជាបច្ច័យ) នៃកាមាវចរឧបបត្តិចិត្ត នកាមាវចរភវង្គ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[១៤០] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ជាកាមាវចរៈ ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … នូវវិបស្សនា…។បេ។ ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីល ជាកាមាវចរៈ។បេ។ នូវបញ្ញា … នូវរាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ និងភោជន … អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ ហើយឲ្យនូវទាន នូវវិបស្សនា …។បេ។ សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា ជាកាមាវចរៈ។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃសទ្ធា ជាកាមាវចរៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ជាកាមាវចរៈ ញុំាងនកាមាវចរជ្ឈាន ឲ្យកើតឡើង ញុំាងមគ្គ … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នូវសីលជាកាមាវចរៈ…។បេ។អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ ញុំាងនកាមាវចរជ្ឈាន ឲ្យកើតឡើង ញុំាងមគ្គ … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សទ្ធាជាកាមាវចរៈ…។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បរិកម្មនៃបឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃបឋមជ្ឈាន។បេ។ នៃចតុត្ថជ្ឈាន … នៃអាកាសានញ្ចាយតនៈ … នៃបឋមមគ្គ … បរិកម្មនៃចតុត្ថមគ្គ…។បេ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា មិនមែនជាកាមាវចរៈ ញុំាងឈានមិនមែនជាកាមាវចរៈ ឲ្យកើតឡើង ញុំាងមគ្គ … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នូវសីលមិនមែនជាកាមាវចរៈ…។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា ញុំាងឈានមិនមែនជាកាមាវចរៈ ឲ្យកើតឡើង ញុំាងមគ្គ … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិឲ្យកើតឡើង សទ្ធាមិនមែនជាកាមាវចរៈ…។បេ។ បញ្ញា ជាបច្ច័យនៃសទ្ធាមិនមែនជាកាមាវចរៈ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃទុតិយជ្ឈាន ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។បេ។ តតិយជ្ឈាន … ចតុត្ថជ្ឈាន … អាកាសានញ្ចាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បឋមមគ្គ (ជាបច្ច័យ) នៃទុតិយមគ្គ ទុតិយមគ្គ (ជាបច្ច័យ) នៃតតិយមគ្គ តតិយមគ្គ ជាបច្ច័យនៃចតុត្ថមគ្គ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មគ្គ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសន្ធា មិនមែនជាកាមាវចរៈ ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ញុំាងវិបស្សនា ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវសីលមិនមែនជាកាមាវចរៈ…។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ញុំាងវិបស្សនា ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ សទ្ធាមិនមែនជាកាមាវចរៈ…។បេ។ បញ្ញា ជាបច្ច័យនៃសទ្ធាជាកាមាវចរៈ នៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ អាស្រ័យនូវមគ្គ ពិចារណាឃើញនូវពួកសង្ខារ ថាមិនទៀង មគ្គជាបច្ច័យនៃអត្ថប្បដិសម្ភិទា ធម្មប្បដិសម្ភិទា និរុត្តិប្បដិសម្ភិទា បដិភាណប្បដិសម្ភិទា និងឋានាឋានកោសល្ល របស់ពួកព្រះអរិយៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ និងកាយិកសុខ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[១៤១] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ … វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺបុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១៤២] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ផង នៃនកាមាវចរធម៌ផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[១៤៣] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត និងបច្ឆាជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺសេចក្តីបំប្រួញ។ វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ ឯបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបច្ឆាជាត។ សហជាត គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ ឯបច្ឆាជាត គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដែលកើតមុន ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។
[១៤៤] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្ទ្រិយ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនកាមាវចរក្ខន្ធ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ ឯបុរេជាត គឺដោយទិព្វចក្ខុ … ដូចគ្នានឹងបុរេជាតប្បច្ច័យដែរ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអតិ្ថប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បច្ឆាជាត ដូចគ្នានឹងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យដែរ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ផង នៃនកាមាវចរធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ដូចគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្ទ្រិយ។ សហជាត គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង ពួកមហាភូតផង ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ បច្ឆាជាត គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង កពឡិង្ការាហារផង ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកនកាមាវចរក្ខន្ធផង រូបជីវិតិន្ទ្រិយផង ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺនកាមាវចរក្ខន្ធ១ផង វត្ថុផង ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … បដិសន្ធិ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[១៤៥] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[១៤៦] កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ នកាមាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ផង នៃនកាមាវចរធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃកាមាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ កាមាវចរធម៌ក្តី នកាមាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនកាមាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។
[១៤៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦។បេ។ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[១៤៨] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[១៤៩] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ កាមាវចរទុកៈ។
រូបាវចរទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[១៥០] រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវនរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធ អាស្រ័យនូវវត្ថុ កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួកមហាភូត ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៥១] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១៥២] នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវនរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ នូវមហាភូត១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១៥៣] រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺរូបាវចរាធិបតិ អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធជាវិបាក គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង ចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង អាស្រ័យនូវនរូបាវចរក្ខន្ធ១។ នកាមាវចរៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈ មិនមានផ្សេងគ្នាទេ ពួកមហាភូតទាំងអស់ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើក្នុងបទនេះ។ រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធជាវិបាកផង នូវពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … កដត្តារូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។ … ព្រោះនអនន្តរប្បច្ច័យ ព្រោះនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[១៥៤] រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ផង កដត្តារូបផង អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២…។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ គឺបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ បញ្ហាទាំង៥ ក្រៅនេះ បណ្ឌិតគប្បីធើ្វជាអនុលោម។ … ព្រោះនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១៥៥] រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនវប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ រូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវរូបាវចរធម៌ផង នូវនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ មូល គឺបញ្ហាក្រៅនេះ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។ … ព្រោះនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២។ សេចក្តីបំប្រួញ។ … ព្រោះនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ។
[១៥៦] នរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប នូវខន្ធ២ … ខាងក្រៅ … អាហារសមុដ្ឋាន … ឧតុសមុដ្ឋាន … ពួកអសញ្ញសត្វ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៥៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២យ៉ាងក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
បច្ចយវារៈ
[១៥៨] រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរក្ខន្ធ១ ដរាបដល់ពួកអជ្ឈត្តិកមហាភូត ពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៥៩] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១៦០] នរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នឹងខន្ធ២ ជាអហេតុកប្បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ នឹងកាយាយតនៈ … ពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នឹងវត្ថុផង។
[១៦១] រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺរូបាវចរាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ពួករូបាវចរក្ខន្ធជាវិបាក ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធជាវិបាក ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺរូបាវចរាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងពួករូបាវចរក្ខន្ធផង នឹងវត្ថុផង ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាកផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នឹងខន្ធ២…។ នរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាកផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនូវរូបាវចរធម៌ផង នឹងនរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាកផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាកផង នឹងពួកមហាភូតផង គឺបដិសន្ធិ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៦២] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ បណ្ឌិតគប្បីកំណត់ក្នុងអរូបដែលសុទ្ធផង ដែលលាយឡំផង ថាវិបាក។ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។
សំសដ្ឋវារៈ
[១៦៣] រូបាវចរធម៌ លាយឡំនឹងរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងរូបាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ លាយឡំនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងនរូបាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។
[១៦៤] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ២ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[១៦៥] នរូបាវចរធម៌ លាយឡំនឹងនរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ។
[១៦៦] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ១។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។
បញ្ហាវារៈ
[១៦៧] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ មូល គឺពួករូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ មូល គឺពួករូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនរូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។
[១៦៨] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលដឹងនូវចិត្ត របស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយរូបាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលពិចារណានូវបឋមជ្ឈាន ពិចារណានូវចតុត្ថជ្ឈាន ពិចារណានូវទិព្វចក្ខុ នូវទិព្វសោតធាតុ … នូវឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ និងយថាកម្មុបគញ្ញាណ … ពិចារណានូវអនាគតំសញ្ញាណ នូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ពិចារណានូវពួកកុសលកម្ម ដែលបានសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ពិចារណានូវមគ្គ ពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល និងកិរិយារំពឹង ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវពួកកិលេស ដែលលះបង់ហើយ … នូវពួកកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន។បេ។ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង អាកាសានញ្ចាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ អកិញ្ចញ្ញាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ រូបាយតនៈ ( ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ…។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ ដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយនរូបាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។
[១៦៩] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលធ្វើនូវបឋមជ្ឈាន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។បេ។ នូវចតុត្ថជ្ឈាន … នូវទិព្វចក្ខុ នូវទិព្វសោតធាតុ ឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ និងយថាកម្មុបគញ្ញាណ … ធ្វើនូវអនាគតំសញ្ញាណ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ធ្វើនូវពួករូបាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ផង នៃនរូបាវចរធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាតាធិបតិ គឺរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ធ្វើនូវពួកអំពើ ដែលបានសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយធ្វើនូវមគ្គ ឲ្យជាទីគោរព … នូវផល … នូវព្រះនិព្វាន ឲ្យជាទីគោរព … ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ … ធ្វើនូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។
[១៧០] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺរូបាវចរចុតិចិត្ត ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរឧបបតិ្តចិត្ត ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ រូបាវចរភវង្គ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកនរូបាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកនរូបាវចរក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោមនៃគោត្រភូ។បេ។ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺនរូបាវចរចុតិចិត្ត ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរឧបបតិ្តចិត្ត ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ បរិកម្មនូវបឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃបឋមជ្ឈាន ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ នូវចតុត្ថជ្ឈាន … នូវទិព្វចក្ខុ ទិព្វសោតធាតុ ឥទិ្ធវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ និងយថាកម្មុបគញ្ញាណ … ការបរិកម្មនូវអនាគតំសញ្ញាណ ជាបច្ច័យនៃអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[១៧១] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវរូបាវចរសទ្ធា ហើយញុំាងរូបាវចរជ្ឈាន ឲ្យកើតឡើង ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង រូបាវចរសីល។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា ហើយញុំាងរូបាវចរជ្ឈាន … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង រូបាវចរសទ្ធា។បេ។ បញ្ញា (ជាបច្ច័យ) នៃរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃទុតិយជ្ឈាន ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ទុតិយជ្ឈាន (ជាបច្ច័យ) នៃតតិយជ្ឈាន តតិយជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃចតុត្ថជ្ឈាន ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវរូបាវចរសទ្ធា ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងរូបាវចរជ្ឈាន វិបស្សនាមគ្គ និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវរូបាវចរសីល។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ រូបាវចរសទ្ធា។បេ។ បញ្ញា (ជាបច្ច័យ) នៃនរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវនរូបាវចរសទ្ធា ហើយឲ្យនូវទាន … នូវសីល នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងនរូបាវចរជ្ឈាន វិបស្សនាមគ្គ និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវនរូបាវចរសីល។បេ។ អាស្រ័យនូវបញ្ញា ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ បញ្ញា ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវនរូបាវចរសទ្ធា ហើយញុំាងរូបាវចរជ្ឈាន … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នូវនរូបាវចរសីល។បេ។ អាស្រ័យនូវសេនាសនៈ ហើយញុំាងរូបាវចរជ្ឈាន … ញុំាងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ការបរិកម្មនូវបឋមជ្ឈាន ជាបច្ច័យនៃបឋមជ្ឈាន ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។បេ។ ការបរិកម្មនូវចតុត្ថជ្ឈាន … ការបរិកម្មនូវទិព្វចក្ខុ ជាបច្ច័យនៃទិព្វសោតធាតុ ឥទិ្ធវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ និងយថាកម្មុបគញ្ញាណ … ការបរិកម្មនូវអនាគតំសញ្ញាណ ជាបច្ច័យនៃអនាគតំសញ្ញាណ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[១៧២] នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ…។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ … វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺបុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ។ វត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១៧៣] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាក ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ ឯនានាខណិកៈ គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ផង នៃនរូបាវចរធម៌ផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ ឯនានាខណិកៈ គឺរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាកផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺនរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ ឯនានាខណិកៈ គឺនរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកនរូបាវចរក្ខន្ធ ជាវិបាកផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្ទិ្រយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[១៧៤] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបច្ឆាជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត និងបច្ឆាជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។ ឯបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។
[១៧៥] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត បុរេជាត និងបច្ឆាជាត។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ផង នៃនរូបាវចរធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្ទ្រិយ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បុរេជាត គឺបុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួករូបាវចរក្ខន្ធ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង វត្ថុផង ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្ទិ្រយ។ សហជាត គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធផង ពួកមហាភូតផង ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ បច្ឆាជាត គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធផង កពឡិង្ការាហារផង ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដែលកើតមុន ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួករូបាវចរក្ខន្ធផង រូបជីវិតិន្រ្ទិយផង ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[១៧៦] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[១៧៧] រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ផង នៃនរូបាវចរធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ នរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃរូបាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ រូបាវចរធម៌ក្តី នរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនរូបាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។
[១៧៨] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[១៧៩] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ និងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[១៨០] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យពិស្តារ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ រូបាវចរទុកៈ។
អរូបាវចរទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[១៨១] អរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នូវចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង នូវខន្ធ២…។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ខន្ធ៣ក្តី កដត្តារូបក្តី អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ នូវខន្ធ២ … វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ នូវមហាភូត១…។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ផង នូវនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៨២] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[១៨៣] នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … អហេតុកប្បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ … ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១៨៤] អរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺអរូបាវចរាធិបតិ អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ … នអនន្តរប្បច្ច័យ។បេ។ នឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[១៨៥] អរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប គឺបដិសន្ធិ។ មូល គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប នូវខន្ធ២ … បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ផង នូវនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។ … ព្រោះនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។
[១៨៦] អរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ នអរូបាវចរធម៌ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរធម៌ផង នូវនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអាសេវនប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[១៨៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ និងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។
បច្ចយវារៈ
[១៨៨] អរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ បានដល់វារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ នអរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ដរាបដល់ពួកមហាភូតខាងក្នុង។ អរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត។ អរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរធម៌ផង នឹងនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២…។ អរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរធម៌ផង នឹងនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរធម៌ផង នឹងនអរូបាវចរធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង។
[១៨៩] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២។បេ។ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[១៩០] នអរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ នឹងកាយាយតនៈ … ពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ … ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[១៩១] អរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺអរូបាវចរាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងអរូបាវចរក្ខន្ធ នឹងអរូបាវចរក្ខន្ធ១ ជាវិបាក … គឺបដិសន្ធិ។ នអរូបាវចរធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ នឹងនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ … គឺបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។
[១៩២] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ នអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ នឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។
សំសដ្ឋវារៈ
[១៩៣] អរូបាវចរធម៌ លាយឡំនឹងអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។ នអរូបាវចរធម៌ លាយឡំនឹងនអរូបាវចរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងនអរូបាវចរក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។
[១៩៤] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[១៩៥] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនេះ។
បញ្ហាវារៈ
[១៩៦] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកអរូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។ មូល គឺពួកអរូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកអរូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនអរូបាវចរហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។
[១៩៧] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺអាកាសានញ្ចាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលពិចារណានូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ នូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ … នូវអាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ … ពិចារណានូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ (ពិចារណា) នូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង បុគ្គលដឹងនូវចិត្ត របស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយអរូបាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺ (បុគ្គលឲ្យ) នូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណានូវអំពើនោះ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រារព្ធនូវអំពើនោះ។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង ដែលខ្លួនសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ពិចារណានូវមគ្គ ពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល និងកិរិយាពិចារណា ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេស ដែលលះបង់ហើយ នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន…។បេ។ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … នូវពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង បុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ ដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយនអរូបាវចរចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ … ពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។
[១៩៨] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺអរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណធិបតិ គឺបុគ្គល ធ្វើនូវអាកាសានញ្ញាយតនៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា។បេ។ ធ្វើនូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ មូល គឺអរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គល (ឲ្យ) នូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព … ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ធ្វើ នូវមគ្គឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណានូវផល … ពិចារណានូវព្រះនិព្វាន ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនអរូបាវចរាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។
[១៩៩] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺអរូបាវចរចុតិចិត្ត (ជាបច្ច័យ) នៃនអរូបាវចរឧបបតិ្តចិត្ត អរូបាវចរភវង្គ (ជាបច្ច័យ) នៃអាវជ្ជនៈ ពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ (ជាបច្ច័យ) នៃនអរូបាវចរវុដ្ឋាន នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ របស់បុគ្គលកាលចេញអំពីនិរោធ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃគោត្រភូ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺនអរូបាវចរចុតិចិត្ត ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរឧបបត្តិចិត្ត ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរវុដ្ឋាន ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ការបរិកម្មនូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃអាកាសានញ្ចាយតនៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ នូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ … នូវអាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ ការបរិកម្មនូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២០០] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺអាកាសានញ្ចាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ វិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃអាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវអរូបាវចរសទ្ធា ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងនអរូបាវចរជ្ឈាន វិបស្សនា មគ្គ និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ អាស្រ័យនូវអរូបាវចរសីល … នូវបញ្ញា ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ អរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ បញ្ញា ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវនអរូបាវចរសទ្ធា ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ញុំាងនអរូបាវចរជ្ឈាន វិបស្សនា មគ្គ និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ អាស្រ័យនូវនអរូបាវចរសីល … នូវបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ និងភោជន … នូវសេនាសនៈ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ នអរូបាវចរសទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរសទ្ធា សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបរិកម្មនូវអាកាសានញ្ចាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃអាកាសានញ្ចាយតនៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។បេ។ បរិកម្មនូវនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ជាបច្ច័យនៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[២០១] នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺនូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ ថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង បុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ … វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនអរូបាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់វត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[២០២] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងនានាខណិកៈ។បេ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺអរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ដែលមានចិត្តជាសមុដ្ឋាន ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល គឺអរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺនអរូបាវចរចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សេចក្តីបំប្រួញ។
[២០៣] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២០៤] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបច្ឆាជាត។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត និងបច្ឆាជាត។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ បានដល់បុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ។
[២០៥] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាត និងបច្ឆាជាត។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ផង នៃនអរូបាវចរធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់បុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអរូបាវចរក្ខន្ធ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សហជាត គឺអរូបាវចរក្ខន្ធ១ផង វត្ថុផង ជាបច្ច័យនៃខន្ធ៣ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ ខន្ធ២…។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ សហជាត គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង ពួកមហាភូតផង ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង កពឡិង្ការាហារផង ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកអរូបាវចរក្ខន្ធផង រូបជីវិតិន្រ្ទិយផង ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[២០៦] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២០៧] អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ផង នៃនអរូបាវចរធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ នអរូបាវចរធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអរូបាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អរូបាវចរធម៌ក្តី នអរូបាវចរធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនអរូបាវចរធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។
[២០៨] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២០៩] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ និងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២១០] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារផងចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ អរូបាវចរទុកៈ។
បរិយាបន្នទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[២១១] បរិយាបន្នធម៌ (ធម៌ដែលរាប់បញ្ចូលក្នុងវដ្តៈ) អាស្រ័យនូវបរិយាបន្នធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវបរិយាបន្នក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។
លោកិយទុកៈ ក្នុងចូឡន្តរទុកៈ យ៉ាងណា ទុកៈនេះឯង បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនោះចុះ ឥតមានការធ្វើឲ្យផ្សេងៗគ្នាឡើយ។
ចប់ បរិយាបន្នទុកៈ។
និយ្យានិកទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[២១២] និយ្យានិកធម៌ (ធម៌ជាគ្រឿងដឹកនាំសត្វចេញចាកវដ្តៈ) អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២…។ អនិយ្យានិកធម៌ (ធម៌មិនមែនជាគ្រឿងដឹកនាំសត្វចេញចាកវដ្តៈ) អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ។ និយ្យានិកធម៌ក្តី អនិយ្យានិកធម៌ក្តី អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២…។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃបដិសន្ធិ មហាភូត១…។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ផង នូវអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។
[២១៣] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[២១៤] អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ នូវខន្ធ២ … វត្ថុ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ពួកខន្ធអាស្រ័យនូវវត្ថុ ក្នុងខណៈនៃអហេតុកប្បដិសន្ធិ មហាភូត១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ … ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[២១៥] និយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ អាស្រ័យនូវពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ។ … ព្រោះនអនន្តរប្បច្ច័យ នសមនន្តរប្បច្ច័យ និងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ។បេ។
[២១៦] និយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប។បេ។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ក្នុងអរូប នូវខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធ គឺបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ អនិយ្យានិកធម៌ អាស្រ័យនូវនិយ្យានិកធម៌ផង នូវអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនបុរេជាតប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធផង នូវពួកមហាភូតផង។
[២១៧] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្ទ្រិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
បច្ចយវារៈ
[២១៨] និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ បានដល់វារៈ៣ ប្រហែលគ្នានឹងបដិច្ចវារៈដែរ។ អនិយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ដរាបដល់ពួកមហាភូតខាងក្នុង ពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ និយ្យានិកធម៌ក្តី អនិយ្យានិកធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកមហាភូត។ និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ផង នឹងអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២…។ អនិយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ផង នឹងអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង។ និយ្យានិកធម៌ក្តី អនិយ្យានិកធម៌ក្តី ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ផង នឹងអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ផង នឹងវត្ថុផង នឹងខន្ធ២ … ចិត្តសមុដ្ឋានរូប ពឹងផ្អែកនឹងពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធផង នឹងពួកមហាភូតផង។
[២១៩] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១។បេ។ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[២២០] អនិយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខ្វាយតនៈ។បេ។ ពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធ ជាអហេតុកៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ មោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆាផង នឹងវត្ថុផង។
[២២១] អនិយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
[២២២] និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ។ អនិយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ។ និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ និយ្យានិកធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងនិយ្យានិកធម៌ផង នឹងអនិយ្យានិកធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនអធិបតិប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ពឹងផ្អែកនឹងពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធផង នឹងវត្ថុផង។
[២២៣] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
សំសដ្ឋវារៈ
[២២៤] និយ្យានិកធម៌ លាយឡំនឹងនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២…។ អនិយ្យានិកធម៌ លាយឡំនឹងអនិយ្យានិកធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ លាយឡំនឹងអនិយ្យានិកក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ។
[២២៥] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ២ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២២៦] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។ ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិត គប្បីធ្វើយ៉ាងនេះចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[២២៧] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកនិយ្យានិកហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកនិយ្យានិកហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ មូល គឺពួកនិយ្យានិកហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺពួកអនិយ្យានិកហេតុ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយហេតុប្បច្ច័យ គឺបដិសន្ធិ។
[២២៨] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយពិចារណានូវមគ្គ ដឹងនូវចិត្តនៃបុគ្គលអ្នកប្រកបដោយនិយ្យានិកចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកនិយ្យានិកក្ខន្ធ (ជាបច្ច័យ) នៃចេតោបរិយញ្ញាណ ក្នុងកាលមុន។បេ។ ជាបច្ច័យ នៃការពិចារណានូវអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណានូវហេតុនោះ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង ដែលបានសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ ផល និងកិរិយាពិចារណា ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ឃើញច្បាស់នូវកងកិលេស ដែលលះបង់ហើយ … នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ដែលដុះដាលឡើងហើយ ក្នុងកាលមុន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ…(ពិចារណា) នូវពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធថាមិនទៀង។បេ។ ទោមនស្ស កើតឡើង បុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ ដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយអនិយ្យានិកចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ អាកាសានញ្ចាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃវិញ្ញាណញ្ចាយតនៈ អាកិញ្ចញ្ញាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃនេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ ពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវឥទ្ធិវិធញ្ញាណ ចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។
[២២៩] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាតាធិបតិ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ធ្វើនូវមគ្គ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ មូល គឺនិយ្យានិកាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ … ទិដ្ឋិ កើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព ដែលបានសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … ចេញអំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ធ្វើនូវផល ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវព្រះនិពា្វន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ធ្វើនូវពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវហេតុនោះ ឲ្យជាទីគោរព។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអនិយ្យានិកាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ គឺព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។
[២៣០] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺមគ្គ ជាបច្ច័យនៃផល ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកអនិយ្យានិកក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃគោត្រភូ និងវោទានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃផល អនុលោម (ជាបច្ច័យ) ផលសមាបត្តិ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់បុគ្គល កាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺគោត្រភូ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គ វោទានៈ ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៣១] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់បកតូបនិស្ស័យ គឺមគ្គទី១ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី២ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។បេ។ មគ្គទី៣ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី៤ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ អាស្រ័យនូវមគ្គ ហើយញុំាងសមាបត្តិ ដែលមិនទាន់កើតឡើង ឲ្យកើតឡើង ចូលកាន់សមាបត្តិ ដែលកើតឡើងហើយ ឃើញច្បាស់នូវពួកសង្ខារ ថាមិនទៀង មគ្គ ជាបច្ច័យនៃអត្ថប្បដិសម្ភិទា ធម្មប្បដិសម្ភិទា និរុត្តិប្បដិសម្ភិទា បដិភាណប្បដិសម្ភិទា ឋានាឋានកោសល្ល របស់ពួកព្រះអរិយៈ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មគ្គ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវអនិយ្យានិកសទ្ធា … នូវសីល នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងឈាន វិបស្សនា និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវអនិយ្យានិកសីល … នូវបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា រដូវ និងភោជន … បុគ្គលឲ្យនូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ អនិយ្យានិកសទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃអនិយ្យានិកសទ្ធា។បេ។ នៃសេចក្តីប្រាថ្នា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃកាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបរិកម្មនូវមគ្គទី១ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី១ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។បេ។ បរិកម្មនូវមគ្គទី៤ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី៤ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[២៣២] អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យប្រហែលគ្នានឹងអរូបទុកៈចុះ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២៣៣] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺនិយ្យានិកចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺនិយ្យានិកចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺនិយ្យានិកចេតនា ជាបច្ច័យនៃផល ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល គឺនិយ្យានិកចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត។បេ។ ឯនានាខណិកៈ គឺអនិយ្យានិកចេតនា ជាបច្ច័យនៃផល ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានតែវារៈ១ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យដូចគ្នានឹងអរូបទុកៈ។ … ជាបច្ច័យ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើឲ្យដូចគ្នានឹងអរូបទុកៈ ឯការប៉ះពាល់ មានបទផ្សេងៗគ្នាដែរ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ។
[២៣៤] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៣៥] និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ផង នៃអនិយ្យានិកធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ អនិយ្យានិកធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ក្តី អនិយ្យានិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនិយ្យានិកធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ និយ្យានិកធម៌ក្តី អនិយ្យានិកធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអនិយ្យានិកធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។
[២៣៦] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ (មានវារៈ៧) ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៣៧] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ និងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៣៨] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារផងចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ និយ្យានិកទុកៈ។
និយតទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[២៣៩] និយតធម៌ អាស្រ័យនូវនិយតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវនិយតក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២…។ អនិយតធម៌ អាស្រ័យនូវនិយតធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺចិត្តសមុដ្ឋានរូប អាស្រ័យនូវពួកនិយតក្ខន្ធ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ បញ្ហា៥ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ និយ្យានិកទុកៈយ៉ាងណា បដិច្ចវារៈក្តី សហជាតវារៈក្តី បច្ចយវារៈក្តី និស្សយវារៈក្តី សំសដ្ឋវារៈក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនោះដែរ មិនមានការធ្វើផ្សេងគ្នាឡើយ ឯការប៉ះត្រូវ ទើបមានផ្សេងគ្នា។
បញ្ហាវារៈ
[២៤០] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ បានដល់វារៈ៤ ប្រហែលគ្នានឹងនិយ្យានិកទុកៈដែរ មិនមានការធ្វើផ្សេងគ្នាឡើយ។
[២៤១] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ហើយពិចារណានូវមគ្គ ពិចារណានូវកងកិលេស ជានិយតៈ ដែលលះបង់ហើយ (ពិចារណានូវកងកិលេស) ដែលដុះដាលឡើងហើយ ក្នុងកាលមុន … នូវពួកនិយតក្ខន្ធ ថាមិនទៀង … ដឹងនូវចិត្តរបស់បុគ្គលអ្នកប្រកបដោយនិយតចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកនិយតក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … ចេញអំពីឈាន ហើយពិចារណានូវឈាន ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជាអនិយតៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ … វិចិកិច្ឆា … ឧទ្ធច្ចៈ … ទោមនស្ស ជាអនិយតៈ កើតឡើង ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវផល ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវគោត្រភូ វោទានៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេសជាអនិយតៈ ដែលលះបង់ហើយ ពិចារណានូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … (នូវកងកិលេស) ដែលដុះដាលឡើងហើយ ក្នុងកាលមុន … នូវចក្ខុ … វត្ថុ … នូវពួកអនិយតក្ខន្ធ ថាមិនទៀង ជាទុក្ខ … ឃើញច្បាស់ ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជាអនិយតៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃអាវជ្ជនៈ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺព្រះនិពា្វន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ រូបជីវិតិន្រ្ទិយ ជាបច្ច័យនៃមាតុឃាតកម្ម បិតុឃាតកម្ម អរហន្តឃាតកម្ម និងរុហិរុប្បាទកម្ម ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ពួកមិច្ឆត្តនិយតក្ខន្ធ របស់បុគ្គល កាលប៉ះពាល់នូវវត្ថុណា កើតឡើង វត្ថុនោះ ជាបច្ច័យនៃពួកមិច្ឆត្តនិយតក្ខន្ធ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។
[២៤២] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាតាធិបតិ គឺនិយតាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ធ្វើនូវមគ្គឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺនិយតាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ផង នៃអនិយតធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ សហជាតាធិបតិ គឺនិយតាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺនូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ត្រេកអរ រីករាយ រាគៈ ជាអនិយតៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព … ក្នុងកាលមុន។បេ។ អំពីឈាន។បេ។ ពួកព្រះអរិយៈ ធ្វើនូវផលឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ធ្វើនូវនិព្វានឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … រាគៈ ជាអនិយតៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវពួកអនិយតក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព…។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអនិយតាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់ អារម្មណាធិបតិ គឺនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។
[២៤៣] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺមគ្គ ជាបច្ច័យនៃផល ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ ពួកនិយតក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអនិយតក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកអនិយតក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃគោត្រភូ អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃវោទានៈ ផល (ជាបច្ច័យ) នៃផល អនុលោម (ជាបច្ច័យ) នៃផលសមាបត្តិ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនៈ របស់បុគ្គលកាលចេញអំពីនិរោធ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺទោមនស្ស ជាអនិយតៈ (ជាបច្ច័យ) នៃទោមនស្ស ជានិយតៈ មិច្ឆាទិដ្ឋិ ជាអនិយតៈ ជាបច្ច័យនៃមិច្ឆាទិដ្ឋិ ជានិយតៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គោត្រភូ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គ វោទានៈ ជាបច្ច័យនៃមគ្គ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៤៤] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់បកតូបនិស្ស័យ គឺមាតុឃាតកម្ម ជាបច្ច័យនៃមាតុឃាតកម្ម បិតុឃាតកម្ម អរហន្តឃាតកម្ម រុហិរុប្បាទកម្ម សង្ឃភេទកម្ម និងនិយតមិច្ឆាទិដ្ឋិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ (បណ្ឌិតគប្បីធ្វើ) ជាចក្កៈ។ មគ្គទី១ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គទី២ មគ្គទី២ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គទី៣ មគ្គទី៣ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី៤ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលផ្តាច់ផ្តិលមាតាចាកជីវិត។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ នូវទាន ដើម្បីកម្ចាត់បង់នូវអំពើនោះ … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម … ពួកព្រះអរិយៈ ញុំាងសមាបត្តិ ដែលមិនទាន់កើតឡើង ឲ្យកើតឡើង ព្រោះអាស្រ័យនូវមគ្គ ញុំាងសមាបត្តិ ដែលកើតឡើងហើយ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃឋានាឋានកោសល្ល ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មគ្គ ជាបច្ច័យនៃផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ជាអនិយតៈ ហើយឲ្យនូវទាន … នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងឈាន វិបស្សនា និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង ដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ នូវអនិយតសីល។បេ។ នូវបញ្ញា រាគៈ សេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ និងកាយិកទុក្ខ។បេ។ (ឲ្យ) នូវទាន ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ នូវការសម្លាប់អ្នកនិគម … អនិយតសទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃអនិយតសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរប្បច្ច័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលផ្តាច់ផ្តិលមាតាចាកជីវិត ព្រោះអាស្រ័យនូវអនិយតរាគៈ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ ទោមនស្ស ជាអនិយតៈ។បេ។ បុគ្គលផ្តាច់ផ្តិលមាតាចាកជីវិត ព្រោះអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ រាគៈ ជាអនិយតៈ ទោមនស្ស។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃមាតុឃាតកម្ម។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសង្ឃភេទកម្ម ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បរិកម្មនូវមគ្គទី១ (ជាបច្ច័យ) នៃមគ្គទី១។បេ។ បរិកម្មនូវមគ្គទី៤ ជាបច្ច័យនៃមគ្គទី៤ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[២៤៥] អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ សេចក្តីបំប្រួញ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺរូបជីវិតិន្រ្ទិយ ជាបច្ច័យនៃមាតុឃាតកម្ម បិតុឃាតកម្ម អរហន្តឃាតកម្ម និងរុហិរុប្បាទកម្ម ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកនិយតក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២៤៦] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺនិយតចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺនិយតចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺនិយតចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកវិបាកក្ខន្ធផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល គឺនិយតចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សេចក្តីបំប្រួញ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ដូចគ្នានឹងអរូបទុកៈដែរ។ … ជាបច្ច័យ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ដូចគ្នានឹងអរូបាវចរទុកៈដែរ។ … ជាបច្ច័យ ដោយនត្ថិប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយវិគតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៤៧] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៤៨] និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ផង នៃអនិយតធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ អនិយតធម៌ ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ក្តី អនិយតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃនិយតធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ និយតធម៌ក្តី អនិយតធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអនិយតធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។
[២៤៩] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ និងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៥០] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ និងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៥១] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីឲ្យពិស្តារផងចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ និយតទុកៈ។
សឧត្តរទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[២៥២] សឧត្តរធម៌ អាស្រ័យនូវសឧត្តរធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវសឧត្តរក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២ … គឺបដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកមហាភូតខាងក្នុង។ (សឧត្តរទុកៈ) ប្រហែលគ្នានឹងលោកិយទុកៈ ក្នុងចូឡន្តរទុកៈដែរ មិនមានការអ្វីផ្សេងគ្នាឡើយ។
ចប់ សឧត្តរទុកៈ។
សរណទុកៈ
បដិច្ចវារៈ
[២៥៣] សរណធម៌ អាស្រ័យនូវសរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ អាស្រ័យនូវសរណក្ខន្ធ១ នូវខន្ធ២…។ បញ្ហាទាំង៥ ដូចគ្នានឹងអរូបាវចរទុកៈ ដូចគ្នានឹងអនុលោមប្បដិច្ចវារៈដែរ។
[២៥៤] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥។
[២៥៥] សរណធម៌ អាស្រ័យនូវសរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ អាស្រ័យនូវពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ អរណធម៌ (ធម៌មិនមែនជាសត្រូវ) អាស្រ័យនូវអរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី អាស្រ័យនូវអរណក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ គឺអហេតុកប្បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្ត។
[២៥៦] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។ ការរាប់វារៈ២ ក្រៅនេះក្តី សហជាតវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើចុះ។
បច្ចយវារៈ
[២៥៧] សរណធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ ពឹងផ្អែកនឹងសរណក្ខន្ធ១ នឹងខន្ធ២…។
បច្ចយវារៈនៃអរូបាវចរទុកៈ យ៉ាងណា បណ្ឌិតគប្បីធ្វើយ៉ាងនោះចុះ។
[២៥៨] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩។
[២៥៩] សរណធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ។ អរណធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺខន្ធ៣ក្តី ចិត្តសមុដ្ឋានរូបក្តី ពឹងផ្អែកនឹងអរណក្ខន្ធ១ ជាអហេតុកៈ គឺអហេតុកប្បដិសន្ធិ ដរាបដល់ពួកអសញ្ញសត្វ ចក្ខុវិញ្ញាណ ពឹងផ្អែកនឹងចក្ខាយតនៈ ពឹងផ្អែកនឹងកាយាយតនៈ…។ សរណធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងអរណធម៌ ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងវត្ថុ។ សរណធម៌ ពឹងផ្អែកនឹងសរណធម៌ផង នឹងអរណធម៌ផង ទើបកើតឡើង ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ គឺមោហៈ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈ ពឹងផ្អែកនឹងពួកខន្ធ ដែលប្រកបដោយវិចិកិច្ឆា ប្រកបដោយឧទ្ធច្ចៈផង នឹងវត្ថុផង។
[២៦០] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ៩ ក្នុងនអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៣។
ការរាប់វារៈ២ក្រៅនេះក្តី និស្សយវារៈក្តី សំសដ្ឋវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។បញ្ហា២យ៉ាង ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
[២៦១] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ច័យទាំងអស់ សុទ្ធតែមានវារៈ២ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២៦២] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២។ ការរាប់វារៈ២ ក្រៅនេះក្តី សម្បយុត្តវារៈក្តី បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។
បញ្ហាវារៈ
[២៦៣] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ប្រហែលគ្នានឹងអរូបទុកៈដែរ។
[២៦៤] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គលត្រេកអរ រីករាយ ចំពោះរាគៈ រាគៈ កើតឡើង ទិដ្ឋិ … វិចិកិច្ឆា … ឧទ្ធច្ចៈ … ទោមនស្ស កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ ត្រេកអរ រីករាយ ចំពោះទិដ្ឋិ វិចិកិច្ឆា … ឧទ្ធច្ចៈ … ទោមនស្ស កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវទោមនស្ស ទិដ្ឋិ … វិចិកិច្ឆា … ឧទ្ធច្ចៈ កើតឡើង។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺពួកព្រះអរិយៈ ពិចារណានូវកងកិលេស ដែលលះបង់ហើយ … នូវកងកិលេស ដែលសង្កត់សង្កិនហើយ … ក្នុងកាលមុន … ឃើញច្បាស់ នូវពួកសរណក្ខន្ធ ថាមិនទៀង … ដឹងនូវចិត្ត នៃបុគ្គលអ្នកប្រកបដោយសរណចិត្ត ដោយចេតោបរិយញ្ញាណ ពួកសរណក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវចេតោបរិយញ្ញាណ បុពេ្វនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ យថាកម្មុបគញ្ញាណ និងអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺបុគ្គល នូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយពិចារណា នូវអំពើនោះ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ពិចារណានូវមគ្គ នូវផល … ពិចារណានូវព្រះនិពា្វន ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ ផល និងកិរិយាពិចារណា ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ពិចារណានូវពួកអរណក្ខន្ធ ថាមិនទៀង…។បេ។ ដោយទិព្វចក្ខុ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃកិរិយាពិចារណា នូវអនាគតំសញ្ញាណ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ គឺនូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយត្រេកអរ រីករាយ ចំពោះអំពើនោះ រាគៈ កើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវអំពើនោះ។បេ។ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ត្រេកអរ រីករាយ ចំពោះពួកអរណក្ខន្ធ រាគៈ ប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង។
[២៦៥] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអធិបតិបច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គលធ្វើនូវរាគៈ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវរាគៈនោះឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ ព្រោះធ្វើនូវទិដ្ឋិឲ្យជាទីគោរព។បេ។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺសរណាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាតាធិបតិ គឺសរណាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ផង នៃអរណធម៌ផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាតាធិបតិ គឺសរណាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ និងសហជាតាធិបតិ។ អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គល នូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ហើយធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … ពួកព្រះអរិយៈ ចេញអំពីមគ្គ ធ្វើនូវមគ្គឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា នូវផល … ធ្វើនូវព្រះនិព្វាន ឲ្យជាទីគោរព ហើយពិចារណា ឯព្រះនិព្វាន ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ វោទានៈ មគ្គ និងផល ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ ឯសហជាតាធិបតិ គឺអរណាធិបតិ ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអធិបតិប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណាធិបតិ គឺបុគ្គល នូវទាន … នូវសីល … ធ្វើនូវឧបោសថកម្ម ធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ទិដ្ឋិកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ដែលសន្សំហើយ ក្នុងកាលមុន … អំពីឈាន … នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … បុគ្គលធ្វើនូវពួកអរណក្ខន្ធ ឲ្យជាទីគោរព ហើយត្រេកអរ រីករាយ រាគៈកើតឡើង ព្រោះធ្វើនូវអំពើនោះ ឲ្យជាទីគោរព ទិដ្ឋិ…។
[២៦៦] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសរណក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកសរណក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកសរណក្ខន្ធ ជាបច្ច័យនៃវុដ្ឋានៈ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺពួកអរណក្ខន្ធមុនៗ ជាបច្ច័យនៃពួកអរណក្ខន្ធក្រោយៗ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ អនុលោម ជាបច្ច័យនៃគោត្រភូ និងផលសមាបត្តិ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ គឺអាវជ្ជនៈ ជាបច្ច័យនៃពួកសរណក្ខន្ធ ដោយអនន្តរប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយសមនន្តរប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ជាបច្ច័យ ដោយអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៦៧] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវរាគៈ ហើយសម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ បុគ្គលអាស្រ័យនូវទោស … នូវសេចក្តីប្រាថ្នា ហើយសម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ រាគៈ។បេ។ សេចក្តីប្រាថ្នា (ជាបច្ច័យ) នៃរាគៈ។បេ។ ជាបច្ច័យ នៃសេចក្តីប្រាថ្នា ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវរាគៈ ហើយឲ្យនូវទាន នូវសីល … នូវឧបោសថកម្ម ញុំាងឈាន វិបស្សនា មគ្គ និងអភិញ្ញា … ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង … អាស្រ័យនូវទោសៈ នូវសេចក្តីប្រាថ្នា នូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង រាគៈ។បេ។ សេចក្តីប្រាថ្នា (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ ផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង នូវសីល … នូវបញ្ញា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ រដូវ និងភោជន … បុគ្គលអាស្រ័យនូវសេនាសនៈ ហើយឲ្យនូវទាន។បេ។ ញុំាងសមាបត្តិ ឲ្យកើតឡើង សទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃសទ្ធា។បេ។ ជាបច្ច័យនៃបញ្ញា កាយិកសុខ កាយិកទុក្ខ មគ្គ និងផលសមាបត្តិ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណូបនិស្ស័យ អនន្តរូបនិស្ស័យ និងបកតូបនិស្ស័យ។បេ។ ឯបកតូបនិស្ស័យ គឺបុគ្គលអាស្រ័យនូវសទ្ធា ហើយដំឡើងនូវមានះ ប្រកាន់នូវទិដ្ឋិ អាស្រ័យនូវសីល។បេ។ នូវសេនាសនៈ ហើយសម្លាប់នូវសត្វ។បេ។ បំបែកនូវសង្ឃ សទ្ធា។បេ។ សេនាសនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃរាគៈ។បេ។ ជាបច្ច័យនៃសេចក្តីប្រាថ្នា ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។
[២៦៨] អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺបុគ្គលឃើញច្បាស់នូវចក្ខុ … នូវវត្ថុ … ថាមិនទៀង…។បេ។ បុគ្គលឃើញនូវរូប ដោយទិព្វចក្ខុ ឮនូវសំឡេង ដោយទិព្វសោតធាតុ រូបាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ ផោដ្ឋព្វាយតនៈ…។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺចក្ខ្វាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃចក្ខុវិញ្ញាណ កាយាយតនៈ (ជាបច្ច័យ) នៃកាយវិញ្ញាណ វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកអរណក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ បានដល់អារម្មណបុរេជាត និងវត្ថុបុរេជាត។ អារម្មណបុរេជាត គឺបុគ្គល នឹងចក្ខុ … ត្រេកអរ រីករាយ នឹងវត្ថុ រាគៈកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង។ ឯវត្ថុបុរេជាត គឺវត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសរណក្ខន្ធ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ … ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២។
[២៦៩] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ គឺសរណចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត គឺសរណចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ ឯនានាខណិកៈ គឺសរណចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកវិបាកក្ខន្ធផង នៃពួកកដត្តារូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ មូល បានដល់សហជាត គឺសរណចេតនា ជាបច្ច័យនៃពួកសម្បយុត្តកក្ខន្ធផង នៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូបផង ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយកម្មប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងនានាខណិកៈ។ សហជាត សេចក្តីបំប្រួញ។ … ជាបច្ច័យ ដោយវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ជាបច្ច័យ ដោយសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ជាបច្ច័យ ដោយវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ដូចគ្នានឹងអរូបទុកៈដែរ។
[២៧០] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបច្ឆាជាត។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ផង នៃអរណធម៌ផង ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បុរេជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ នឹងចក្ខុ … បុគ្គលត្រេកអរ រីករាយ នឹងវត្ថុ រាគៈកើតឡើង ព្រោះប្រារព្ធនូវហេតុនោះ។បេ។ ទោមនស្សកើតឡើង វត្ថុ ជាបច្ច័យនៃពួកសរណក្ខន្ធ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ក្តី អរណធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត និងបុរេជាត។ សរណធម៌ក្តី អរណធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ បានដល់សហជាត បច្ឆាជាត អាហារ និងឥន្រ្ទិយ។ សហជាត គឺពួកសរណក្ខន្ធផង ពួកមហាភូតផង ជាបច្ច័យនៃពួកចិត្តសមុដ្ឋានរូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកសរណក្ខន្ធផង កពឡិង្ការាហារផង ជាបច្ច័យនៃកាយនេះ ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។ បច្ឆាជាត គឺពួកសរណក្ខន្ធផង រូបជីវិតិន្ទ្រិយផង ជាបច្ច័យនៃពួកកដត្តារូប ដោយអត្ថិប្បច្ច័យ។
[២៧១] ក្នុងហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងអាសេវនប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងកម្មប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិបាកប្បច្ច័យ មានវារៈ១ ក្នុងអាហារប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងឈានប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងមគ្គប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៣ ក្នុងអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
[២៧២] សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ផង នៃអរណធម៌ផង ដោយសហជាតប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយកម្មប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។ អរណធម៌ ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយអារម្មណប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឧបនិស្សយប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ក្តី អរណធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃសរណធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបុរេជាតប្បច្ច័យ។ សរណធម៌ក្តី អរណធម៌ក្តី ជាបច្ច័យនៃអរណធម៌ ដោយសហជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយអាហារប្បច្ច័យ ជាបច្ច័យ ដោយឥន្រ្ទិយប្បច្ច័យ។
[២៧៣] ក្នុងនហេតុប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។បេ។ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនសហជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងននិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនបុរេជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៦ ក្នុងនបច្ឆាជាតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។បេ។ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោអត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧ ក្នុងនោអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៧៤] ក្នុងនអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងនអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។បេ។ ក្នុងនសមនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនអញ្ញមញ្ញប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនឧបនិស្សយប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។បេ។ ក្នុងនសម្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនវិប្បយុត្តប្បច្ច័យ មានវារៈ២ ក្នុងនោនត្ថិប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ក្នុងនោវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។
[២៧៥] ក្នុងអារម្មណប្បច្ច័យ មានវារៈ៤ ព្រោះនហេតុប្បច្ច័យ … ក្នុងអធិបតិប្បច្ច័យ មានវារៈ៥ ក្នុងអនន្តរប្បច្ច័យ មានវារៈ៤។ អនុលោមមាតិកា បណ្ឌិតគប្បីធ្វើផងចុះ។ … ក្នុងអវិគតប្បច្ច័យ មានវារៈ៧។
ចប់ សរណទុកៈ។
អនុលោមទុកប្បដ្ឋានន ខាងចុង ចប់។
ចប់ ភាគ១០៤។
សូមអនុមោទនា !!!
ឈូកក្រហម 